(Westland 10 januari 2024). Een heikel onderwerp aan het begin van het nieuwe jaar: Hoe tuinbouw is de gemeente Westland eigenlijk nog? En is die nog wel de belangrijkste tuinbouwgemeente van Nederland? Natuurlijk, roepen massaal Westlanders maar velen zijn tegelijkertijd doodsbang dat de kassen helemaal, dan wel grotendeels, plaats gaan maken voor huizen.
Logisch, tot voor kort reden ze eerst lang door ‘kassenvelden’ alvorens in het verstedelijkte (Haagse) te komen. Nu banen ze zich langs en door onbekende straten, vol nieuwe huizen, geen glas meer te zien. Rij maar eens op de Nieuweweg tussen Poeldijk en Den Haag.
Verschillende interpretatie
De feiten? Die zijn er wel en die zijn er ook niet. Vooral allochtone Westlanders zeggen stellig dat er zeker nog zo’n 2500 hectaren glaskassen zijn, weten ook zeker dat zeker het dubbele aantal onder, onder het zogenoemde tuinbouwcluster valt. Maar die cijfers zijn al jaren oud, staan ter discussie en zegt veel over de natte vinger.
Verwarrend is ook dat het begrip tuinbouwcluster door iedereen verschillend wordt geïnterpreteerd. Vroeger werden de productieve glasmeters opgeteld samen met, bijvoorbeeld, de schuur waar de tomaten werden ‘gekist’. Nu maken ook, weer een voorbeeld, bedrijven als Nature’s Pride waar alleen exotische vruchten kleiner worden verpakt, en het garagebedrijf met louter groente en bloemen vervoerende vrachtwagens, deel uit van het cluster. Onduidelijk is of dat ook geldt voor de Polenhotels en de McDonald’s?
Bekend, het wordt niet eens meer ontkend, is dat de productie, vooral van groente in Westland afneemt. Dat heeft onder meer te maken met het feit dat er hier ruimtegebrek is, maar ook dat de grond op andere plekken (Wieringermeer, Noord-Limburg of buitenland) goedkoper is. Bijkomend voordeel is soms dat die locaties logistiek voor afnemers en leveranciers gunstiger zijn.
Dat betekent dat er nog wel bedrijven in Westland zijn gevestigd, maar alleen met het hoofdkantoor. Of bijvoorbeeld slechts met Research & development en enkele proefkassen.
Struisvogelliaans
Nogmaals, wat precies de grondfeiten zijn weet niemand exact. Overheid en tuinbouworganisatie verschillen zo’n 200 ha over glas en beide weten, zolang er geen eensgezinde definitie bestaat, geen clustergetal. Er zijn wel serieuze gedachten, wat toch niet zo moeilijk moet zijn, om dat eens goed te laten onderzoeken. Trouwens hard nodig, gaat veel duidelijkheid scheppen.
Maar niet iedereen wil dat (weten) en steekt struisvogelliaans de kop in het zand. Menigeen, binnen bestuur en bedrijfsleven, is nogal bang dat cijfers wel eens kunnen aantonen dat die belangrijkheid niet meer zo groot, althans aan het afnemen, minder dan gedacht is. Ook dat feiten dan aantonen dat de tuinbouw wel net zo belangrijk gaat blijven maar misschien in de toekomst meer op andere locaties kan gaan gloriëren. Politiek heet dat elders.
Die, toch echt reële, mogelijkheid wegdrukken is wel een beetje blijven leven in een schijnwereld. In dat opzicht is het bijzonder dat de burgemeester verbaasd is dat zijn bevolking wel minder kassen en meer woningen ziet. Dat hij volhoudt dat Westland en tuinbouw onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. En dan sussend tactisch toevoegt: Zoals het was, zo wordt het niet meer. Zoals het is, zal het niet blijven. Maar niks over een dreigende, grote verandering, zelfs niet dat die mogelijk kan komen.
Geen gericht beleid
Waarna hij zijn standpunt extra onderbouwt dat hij niet de indruk heeft dat een bij de bevolking levend ‘meer woningen, minder kassen’-beeld is gebaseerd op een gericht beleid van de gemeente Westland of de provincie Zuid-Holland. Integendeel, voegt hij er zelfs aan toe. Het woord ‘gericht’ is daarbij essentieel.
Realisten is aan te raden om eens vaker onder ambtenaren, ondernemers en politiek volk te vertoeven en dan eens vrijblijvend, visionair en futuristisch te sparren over een Westland in de verte. Open debatteren zowel in het gemeentelijke atrium, de gangen van het raadhuis, de kantoren van de provincie als binnen de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Of met een prikkend vorkje.
Dan hoor je, ook van deskundige externen, de verhalen en gedachten die sprookjesachtig lijken maar juist realistisch zijn. Die soms extreem vertellen dat Westlandse kernen ooit, hopelijk groene, stadswijken worden. En dat de tuinbouw in Nederland op zeker blijft bestaan, maar niet per se (alleen) in het Westland.
Rien van den Anker
Er zijn nog genoeg plekken waar Westland echt Westland is en voorlopig zal blijven. Zeker in De Lier en in Maasdijk. En ook Poeldijk kent nog die sfeer. Maar inderdaad Naaldwijk begint steeds meer een stad te worden en dat is ook in ‘s Gravenzande gaande.
Goed stuk!
We moeten de laatste resten van het Westland koesteren maar ik vrees dat het ook wel een achterhoedegevecht zal zijn.
Het zou wel erg gek zijn als ambtenaren, politici en planologen ook niet in the blind zouden praten over alle mogelijkheden voor de toekomst van Westland.
Dan ontwikkelt zich een proces waarbij de realiteit dat getheoretiseer soms gewoon inhaalt. En dan is ineens een toekomstige woonwijk gewoon geworden. Zo werkt dat.
Dit beeld is veel te negatief, ons Westland blijft voorlopig nog wel bestaan.
Nu je ziet hoeveel woningen er gebouwd worden kan niemand meer ontkennen dat er eigenlijk sprake is van gericht huizenbeleid. Het is alleen lastig om dan goed beleid te formuleren voor minder kassen. Dat lukt ook niet meer met optimistische woorden tijdens een nieuwjaarstoespraak.
Wie denkt in de nieuwe kassengebieden nog iets van het Westland is terug te vinden moet ik teleurstellen. Wel veel glas maar geen plek om effe een bakkie te doen.
Dat Westland zal veranderen is geen nieuws en dat is al ingrijpend gaande. Maar los van de veranderingen in de tuinbouw gaat het ook vooral om de inwoners. De echte Westlander verdwijnt ook steeds meer, er komen veel nieuwelingen voor in de plaats. Maar de huidige Westlanders zelf veranderen ook, zijn individueler geworden, hebben net als iedereen ook andere normen en waarden. Het oude Westland en de oude tuinbouw zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden maar die wereld bestaat al lang niet meer.
Wat burgemeesters en politici roepen mag je, als het over de toekomst van de glastuinbouw in Westland gaat, wel met zout besprenkelen. Hein van de Zande schreef rond 1977 netto 3300 ha glas omvatte, totaal 3300 ha tuinbouw, wat 40 % was van het totaal in Nederland. In het Westland was totaal 8000 ha cultuurgrond, waaronder dus glas, maar ook 4700 open teelt en tuinders-schuren.
In de gemeente Westland is nu nog netto ca. 2000 ha glas en open teelt is er vrijwel niet meer. Er is in de gemeente Westland al ca. 1000 ha glas gesloopt en ingeruild voor bedrijventerreinen en woningen, tegenwoordig vooral villa’s. Nog meer glas verdwijnt!
Zoveel hoofden, zoveel zinnen. We zijn, gelet op wat er in de ambtelijke krochten op ministeries al is voorgenomen en verder wordt uitgewerkt, bezig met “achterhoedegevechten” Een dominant plan om van de 3 grote steden één groot agglomoraat te maken met de naam : AMSRODE wil ik u niet onthouden. Wat de plaats en functie van WEstland tegen die tijd is??????