(Westland, 17 april 2024). Bij drie lokale Westlandse partijen zijn de afgelopen dagen de champagneflessen opengetrokken, knalden de kurken. Bij GemeenteBelang Westland, LPF en Westland Verstandig gaat er lekker feest worden gevierd. Het kan ook, die clubs kennende, dat er nogal wat flessen wijn en vooral veel bierkratten langs komen.
Logisch, want er is daar grote blijheid omdat ze binnenkort gelijk worden gesteld aan gewone landelijke politieke partijen. Dat ze ook, net als die andere establishment-clubs, bij de overheid kunnen aankloppen voor subsidie en geld aanvragen voor hun partijwerk.
Waarmee nu een al jaren slepende wettelijke ongelijkheid wordt rechtgezet. En die ‘lokaaltjes’, die overigens inmiddels zo’n 36 procent van de Nederlandse kiezers uitmaken, electoraal volwaardig worden. Waar politiek én juridisch niet meer op neergekeken mag worden.
Alles zelf betalen
Hoe is nu de praktijk? Landelijke politieke partijen die plaatselijke onderafdelingen hebben kunnen voor hen van de staat subsidie krijgen. Dat gebeurt via het hoofdpartijbureau die zulke geldaanvragen veelal uitvoert.
Niet dat er onmiddellijk zakken met geld naar de vrienden in de polder of kleine steden of dorpen gaan maar die kunnen wel, vooral in natura, voordelig gebruik maken van de landelijke organisatie. Bijvoorbeeld door goedkoper drukwerk en andere (kantoor)materialen in te kopen.
Een lokaal raadslid van zo’n partij kan ook gebruik maken van de faciliteiten van de nationale organisatie, kan daar opleidingen volgen die voor hen ‘in het pakket zitten’.
Lokale partijen krijgen van staatswege niks, moeten alle activiteiten gewoon zelf betalen. Er is wel een regeling waarbij de gemeente alle raadsfracties een bedrag van € 15.000 per jaar mag geven plus duizend euro voor elk raadslid. In principe alleen voor fractiekosten. Een fractie-éénpitter krijgt dus € 16.000, iemand die halverwege uit een fractie stapt en voor zichzelf begint krijgt dat geld niet.
Die gemeentelijke subsidie mag ook niet voor verkiezingscampagnes worden gebruikt, sommige fracties vragen hun raadsleden en wethouders daarvoor elke maand een forse bijdrage.
De knoop doorgehakt
Minister Hugo de Jonge, in het huidige demissionaire kabinet naast wonen-bewindsman ook nog minister van binnenlandse zaken, heeft nu de knoop doorgehakt. In zijn wetsvoorstel stelt hij 10 miljoen beschikbaar voor gemeenten, provincies en waterschappen. Wat ze precies krijgen is afhankelijk van het aantal raadszetels maar ook het aantal inwoners van een gemeente. Wat de partijen precies met het geld mogen, en vooral niet, wordt nog uitgewerkt. Op dit moment gaat er ook al zo’n 27 miljoen subsidie naar de bestaande politieke partijen.
Feest dus in Westland, waar de lokalen 23 raadsleden hebben in een raad van negenendertig. Een meerderheid dus, waarmee ze, als ze slim waren geweest, allang de macht hadden kunnen grijpen. Tot genoegen van de ‘ouderwetse’ partijen zijn ze onderling verdeeld en zitten ze in coalitie en oppositie.
Eindelijk gerechtigheid
Maar over de nieuwe geldstroom zijn ze vanzelfsprekend eensgezind. Gezamenlijk klinkt het ‘Eindelijk!’ Westland Verstandig voegde daar theatraal ‘Gerechtigheid’ aan toe, GBW zegt ironisch dankbaar te zijn en dat het wel tijd werd. En de LPF blijkt kort en krachtig: ‘Niet meer dan normaal’.
Dat de CDA’er De Jonge ineens met deze wet komt noemen sommigen typisch Hugo want het verhaal zingt rond dat zijn volgende stap in zijn carrière lokaal is. Mocht hij burgemeester van Rotterdam worden is dat toch een leuk binnenkomertje naar de lokale partij Leefbaar. Die daar de grootste raadsfractie heeft.
Leuker zijn de flauwe grappenmakers die denken dat Hugo dit plan doorzet omdat zijn eigen partij binnenkort alleen maar aan lokale verkiezingen deelneemt.
Rien van den Anker
Ook PvdA Westland is blij. De lokale partijen hebben nu al veel meer geld dan de landelijke partijen. Eindelijk zullen zij openbaar moeten maken waar dat geld vandaan komt. Dan snappen we beter wat bedoeld wordt met “Ons kent ons”.
Beter ons kent ons, dan dat van jullie, kom maar binnen
Het is toch eigenlijk volkomen ridicuul dat nu pas lokale partijen gelijke financiële subsidierechten krijgen die de ouderwetse partij en hun onderafdelingen al jaren gebruiken. Terecht dat dit nu verandert.
Wel raar dat nu minister Hugo de Jonge dit wetsvoorstel in zijn nadagen indient. Ook nog eens omdat hij bij toeval binnenlandse zaken op zijn bordje erbij heeft gekregen. De suggestie dat hij dat doet omdat hij mogelijk in Rotterdam burgemeester wordt is natuurlijk onzin.
Ik zou wel eens willen weten wie het allemaal gaat controleren maar ik wacht de letterlijke wettekst wel af.