Westland, 24 december 2014.
Vroeger waren er nog echte schoolmeesters. Als er in de klas rotzooi werd geschopt, dan mocht niemand weg tot de dader bekend was. Iedereen die daarna zei ‘Ik was het niet’ kon het lokaal verlaten. Tot de dader overbleef.
Zo’n soort ‘educatieve’ act was er vorige week tijdens de gemeenteraad. Een politieke schoolmeester zei, suggereerde eigenlijk, dat een gemeenteraadslid geheime informatie naar de krant had gelekt uit een besloten vergadering. Wat de andere raadsleden daarvan wel vonden, zo klonk het indringend. In het openbaar, terwijl je juist zo’n (toch wel beschuldigend klinkende) vraag eerder in een besloten vergadering zou hebben verwacht.
Iedere fractie – voor het blok gezet – reageerde dat dat niet kon, dat besloten besloten is. En ja, hoor, ik zag mijn lagere schoolklas van weleer weer voor me, enkelen ‘huilden’ direct dat zij het niet waren geweest. Zich daarmee in mijn ogen eerder ‘verdacht’ makend.
Liberalen, progressieve socialisten, plaatselijke belangelingen, resterende fortuynisten, lokaal verstandigen, sociaal-liberalen en bevindelijk staatkundigen, bleken eensgezind niet te hebben gelekt. Je hoorde bijna in de raadszaal een collectief gezoem: ‘Echt waar, meester!’. En die geloofde op zijn beurt alle ‘leerlingen’ op hun blauwe ogen, al dacht ik kortstondig dat hij mijn meester van vroeger zou herhalen en dreigend zou zeggen: ‘Pas op, hoor, want de muren hier hebben oren!’
Niemand bleef dus over, alleen maar wantrouwen. Zou hij toch? Of was het juist die ander? Dat effect had die gemeenteraadsschoolmeester toch maar bereikt.
Verbaal effectbejag heet dat, zo leerde ik ooit op (politieke) gespreksclubs. Je tegenstander een vraag laten beantwoorden die hij eigenlijk helemaal niet wil beantwoorden. Maar die hij ook niet onbeantwoord kan laten. Ultiem studievoorbeeld: ‘Slaat u uw partner nog steeds?’
Een ander bekend, louter op effect gericht vergadermiddel is alle aanwezigen noemen behalve je opponent. Dan wist iedereen precies wie je bedoelde. Werkt perfect! Is erg effectief.
Incidenteel doet een columnist zoiets ook, soms met vreugde, soms met tegenzin. Gewoon man noch paard noemen om alleen maar de nieuwsgierigheid te prikkelen wie de Zwarte, sorry, tegenwoordig Witte, Piet krijgt toegespeeld.
En evenmin ga ik nu ‘Nee, nee, hij was het niet!’ schrijven. Want ook dat was zo’n aangeleerd, vals debattrucje om aan te geven dat je hem juist wel bedoelde.
Rien van den Anker