(Westland, 8 februari 2025, nummer 482). En ineens was Naaldwijk – Westland werd niet eens genoemd – ‘wereldnieuws’ in Nederland. Extinction Rebellion, de groep bekend vanwege de vastplak-demonstraties op de A12 bij Den Haag, kwam onverwachts in actie bij het winkelcentrum De Tuinen.
Een ‘stinkactie’ waarbij ze bij H&M in het winkelcentrum boterzuur verspreidden. Met een penetrante geur die wordt beschreven als tussen zweetvoeten en oude kaas.
Lekkere geuren
Een actie gericht tegen zogenoemde Fast Fashion, een consumptiecultuur waar mensen vaak en veel goedkope kleding kopen die ze slechts kort dragen. En ook tegen winkels die met lekkere geuren het koopgedrag te stimuleren.
Een soort demonstratie die uit de hand liep omdat een tiental werknemers en bezoekers onwel werden. De winkel bleef die dag verder dicht en daarna ontstond er alleen een discussie of het goedje ongevaarlijk was of niet.
Het was een try-out van een type actie die al in Frankrijk succesvol was uitgevoerd. ‘Daar renden de mensen echt de winkel uit,’ aldus een actievoerder die meldde dat voor Naaldwijk was gekozen omdat ze klein wilden beginnen.
Openlijke geweldpleging
Toen het fout ging is Extinction Rebellion zich ook rot geschrokken. Twee leden werden aangehouden door de politie en lopen het risico van een rechtszaak voor openlijke geweldpleging.
Ze wilden dat nog tevergeefs uitleggen aan de slachtoffers en hebben intussen zelfs excuses aan alle betrokkenen aangeboden. Gek blijft bij dit soort acties dat het betrokken bedrijf, De Tuinen of de gemeente niet laten horen wat de (omzet)schade bijvoorbeeld is. Ook of ze die gaan verhalen.
Politieke ‘nabrander’
En – ietwat cynisch – ook bijzonder is hoe dan de lokale politiek over zo’n incident ‘nabrandt’. Dat sommige politici desgevraagd meer reageren als amateurrechter dan als volksvertegenwoordiger. GBW-fractieleider Remmert Keizer zegt dan dat het een terroristische actie is waar de hoogste straf op mag komen te staan. ‘Aanpakken die lui, ik ben er helemaal klaar mee’.
Ook LPF-raadslid John Witkamp noemt het bewust schade of mogelijk letsel aanbrengen terrorisme. Hij heeft inmiddels raadsvragen gesteld waarin hij de burgemeester, het openbaar ministerie en de politie vraagt welke juridische acties er worden genomen tegen deze criminele activiteiten van XR.
Veelzeggend of ironisch
Die laatste heeft op haar beurt laten weten de affaire intern te gaan evalueren en mogelijk andere acties te gaan organiseren. Veelzeggend – of ironisch? – is dat Witkamp in zijn raadsvragen ook opmerkt dat er al vanaf het begin persmensen aanwezig waren.
Witkamp weet natuurlijk dat XR de media tevoren informeert (over tijdstip en locatie), omdat dat de kans op publiciteit groter maakt. Maar desondanks schrijft hij – gespeeld naïef?: ‘Zij hadden kennelijk voorkennis en lieten het gewoon gebeuren. Maakt dit de redactie en fotograaf niet mede-aansprakelijk?’
Heel benieuwd trouwens wat het college daarop antwoordt. Mogelijk komt er iets over persvrijheid, of vrije nieuwsgaring. Politici als Witkamp doen immers zelf ook graag aan dat soort voorinformatie.
Ook Bouke bellen
De reactie van burgemeester Bouke Arends op de actie zelf is weer heel anders, ook bijzonder betrokken: ‘Ik vind het betreurenswaardig dat er door toedoen van XR mensen onwel zijn geworden en dat de hulpdiensten in actie moesten komen.’
Saillant is dat hij niet aanwezig was in De Tuinen. Die beslissing nam hij na overleg met de politie. Het was toen zeker al voorbij, XR had hem (net als de pers) eigenlijk ook tevoren moeten bellen. Had hij ook geweten hoe zweettenen ruiken.
De rubriek ‘je suis rien’ is een boeketje columnpjes, vaak maar van één alinea. Een clin d’oeil naar mezelf en de samenleving. Een knipoogje, soms met serieuze ondertoon.
In de krant reageert de burgemeester dat boterzuur niet schadelijk is voor de gezondheid maar dat het wel stinkt. Die stelligheid is wel bijzonder gezien de reacties van anderen. Ik had eerst afgewacht wat deskundigen ervan hadden gezegd.
Intern zal XR wel een discussie hebben gehad of dit niet te ver is gegaan. Het antwoord zal ongetwijfeld Ja zijn. En dat is dan misschien het positieve van deze rare actie.
Het is misschien begrijpelijk maar toch had ik best wel een reactie van het betrokken kledingbedrijf willen horen.
Natuurlijk moet een burgemeester niet bij elk incident aanwezig zijn maar dit voorval leek zeker in het begin groot genoeg om wel ter plekke te komen. Misschien dat hij niet in de omgeving was maar dan zijn er toch altijd nog loco-burgemeesters. Dat het gemeentebestuur zichtbaar is op zo’n moment is goed naar de bevolking maar ook naar de mensen van de politie, brandweer en ambulances heel belangrijk.
De grote voorstanders om een hele dure imagocampagne voor het Westland uit te voeren moeten na deze XR-actie beseffen dat anderen vaak ons imago zomaar kunnen beschadigen.