(Westland, 4 mei 2016). Soms erger het mij als op 4 mei om 8 uur ‘s avonds tijdens de dodenherdenking Westlanders gewoon doorfietsen, doorpraten, doorleven. Niet alleen jongeren voor wie de Tweede Wereldoorlog prehistorie is, maar ook oudere volwassenen die het thuis geleerd hebben. Twee minuten stilte? Sorry! Haast! Vergeten!
Inmiddels schuif ik die ergernis opzij door te bedenken dat vrijheid met een grote V ook betekent dat onverschillige mensen die vrijheid moeten krijgen. Al weet ik niet niet hoe ik dat moet uitleggen aan iemand die er ooit zijn leven voor gaf.
‘Geef vrijheid door’
Dezer dagen worden we weer overspoeld met radio- en televisiespotjes om te herdenken en vrijheid te vieren. Het thema is ‘Geef vrijheid door’. In het (laatste) jaarverslag 2014 van het Nationaal Comité 4 en 5 mei staat dat er 264 televisiespotjes waren en 1.513 op de landelijke radio. Onduidelijk is hoeveel keer op regionale media.
Alleen al het feit dat zo’n massale campagne nodig is zegt iets over onze huidige samenleving. Vrijheid is klaarblijkelijk zo vanzelfsprekend dat het begrip velen niets meer zegt. Dat je ze er bijna drammerig aan moet herinneren.
Volgens mij helpen die spotjes, schoolprojecten, herdenkingstoneelstukken en weet ik wat, allang niet meer. Desinteresse, ook apathie winnen steeds meer terrein. Vrijheid is zo gewoon dat zelfs de gedachte dat je er voor moet waken, dat je er verantwoordelijk voor bent en dat je de vrijheid van democratie soms ook moet bevechten, geheel is verdwenen.
Trend
Daarom zijn steeds minder mensen lid van een politieke partij. Natuurlijk, dat past ook in de trend die je ziet bij koren, sportverenigingen of toneelclubs, niemand wil zich meer ‘eeuwig’ binden.
Maar in de democratische politiek zijn vooral die apathie en desinteresse de grote boosdoeners. Er is nog wel interesse voor gemeenteraadsverkiezingen, ook voor landelijke verkiezingen. Maar bij provincie, waterschappen, Europa of referendum haken we af; het sympathiekste scheldwoord voor politici is inmiddels zakkenvuller.
Eigenlijk zijn velen alleen geïnteresseerd in de politiek als de stoeptegel voor de voordeur scheef ligt, als er teveel hangjongeren zijn en er nabij een drukke weg wordt aangelegd, Ja, dan komt onze vrijheid in gevaar en moet de gemeente ingrijpen. En wel onmiddellijk.
Machtsvacuüm
Er zijn nu nog zo’n 1760 partijpolitieke Westlanders van wie, schat ik, de helft actief. Op 105.000 bewoners. Eén op honderd. In volle vrijheid heeft de bevolking de macht weggegeven aan een handvol maatschappelijke enthousiastelingen, zonder breed publiekelijk draagvlak.
Risicovol omdat het ontbreken van een grote, betrokken achterban een machtsvacuüm creëert. Dat inmiddels volstroomt met gretige bedrijven, belangenorganisaties en ongecontroleerde metropool-instituties. Vol technocraten die niets met democratie hebben of willen hebben. Zorgelijk.
Vrijheid geef je door en die meerderheid, die het klaarblijkelijk allemaal worst is, doet letterlijk wat dat comité zegt. Van zich afschuiven, doorgeven. Desnoods aan zo’n klein clubje. Of, wat nu dreigt, aan technocraten.
Vrijheid, maar ook democratie, geef je wel door, maar niet weg. Tenzij je natuurlijk een scheefliggende stoeptegel het belangrijkste van de wereld vindt. En op 4 mei ‘s avonds om 8 uur gewoon doorleeft. Ook tijdens die twee minuten.
Rien van den Anker
Eigenlijk vind ik uw conclusie over het gebrek aan meeleven heel somber en overdreven tegelijk. De wereld verandert steeds weer. Daar kunnen en mogen we geen regels voor opstellen. Uw opmerkingen hebben me wel aan het denken gezet.