Een college met één mond lukt bijna al niet meer

(Westland, 28 mei 2025). Het college Westland spreekt met één mond, dat is een gouden wet. Als één wethouder iets publiekelijk zegt, dan zijn dat de woorden van het hele bestuurscollege.
Maar het wordt steeds moeilijker nu er over 10 maanden weer raadsverkiezingen zijn. Zo nu en dan zijn de campagnezenuwen al voel- en zichtbaar zijn. Ook in een college, dat zoals gezegd, met één mond hoort te spreken.

In dat Westlandse instituut zijn steeds vaker immense verschillen tussen de coalitiepartijen uit de gemeenteraad te merken. Kort gezegd, de geesten van de politieke ‘godfathers’ Remmert Keizer en Peter Duijsens waren nu ook rond in de B&W-vergaderkamer aan de Verdilaan.
En zijn de wethouders van zowel GemeenteBelang Westland als Westland Verstandig, steeds vaker gewoon politieke paladijnen van hun eigen capo di tutti capi. Die steeds minder vaak hun dualistische vrijheid gebruiken om bestuurlijk als wethouder iets van een eigen beleid of visie te realiseren. Die geregeld en vaak eerst contact en overleg (moeten) hebben met hun partijleiders. Die geregeld en vaak eerst aanhoren wat hun partijleiders ervan vinden.

De Naald als voorbeeld
De soap rond wel of geen nieuwbouw voor theater De Naald is daarvan een perfect voorbeeld. Het college, sprekend met één mond, heeft daarover nu een voorkeurvariant van twee zalen uitgesproken.
Maar een meerderheid van de gemeenteraad heeft, net als trouwens de directie van de Naald, liever een andere variant, die met drie zalen. En dat is – geen toeval! – ook de voorkeurvariant van coalitiepartner GBW.
De andere coalitiepartner Westland Verstandig, wil helemaal geen enkele variant, is zelfs mordicus tegen nieuwbouw. En om het ingewikkelder te maken, de verantwoordelijke wethouder Carlieke van Staalduinen is van die partij. Tegen die achtergrond is het spreken met één mond voor enkele collegeleden wel heel erg lastig geworden.

Geconfronteerd met een raadsmeerderheid die iets anders wil dan het college, kwam er uit die hoek een nieuw voorstel dat het CDA – ooit continu aan de macht – had kunnen hebben uitgevonden. Beide variant-voorstellen gewoon terugsturen naar de raad en die opdracht geven om samen met het theater uit te zoeken welk voorstel exploitabel het meest gunstig is.
En dan horen we wel of het twee of drie zalen moeten worden, roept het college. Met één mond. Pilatus zou er ‘handenwassend’ van genoten hebben.

Opportunistisch en slim
Daardoor hoefde de verantwoordelijk wethouder – nogmaals, van Westland Verstandig – geen bakzeil te halen dat ze haar eerdere voorkeur zou moeten tergtrekken. En konden tegelijkertijd de twee GBW-wethouders de zalenvariantvoorkeur van hun politieke baas weer op tafel leggen.
En het allerbelangrijkste, kon het college, voor zover nog geloofwaardig, formeel met één mond blijven spreken. Terwijl die binnen het vertrouwelijke collegeberaad al ver te zoeken is. Met dank aan Duijsens en Keizer Duijsens die onzichtbaar altijd in de B&W-vergaderkamer aanwezig zijn.

Interessant is ook de rol van de derde, kleine coalitiepartner VVD. Haar wethouder Peter Valstar speelt het spel sluw mee, denkt nu al na wat er na de verkiezingen kan gaan gebeuren. Neemt enigszins opportunistisch binnen het huidige, gespleten, college steeds het juiste standpunt in zonder met een van de vechtende partijen echt ruzie te maken.
Hoofdoel is te bereiken dat zijn partij, net al de vorige keer, weer broodnodig is voor andere coalitiepartijen om een raadsmeerderheid te halen. Dat hij en zijn VVD, in die volgorde, weer onmisbaar zijn voor een komend college. Altijd bereid om bestuurlijk verantwoordelijkheid te nemen, nietwaar? Met welke partijen dan ook.

Rien van den Anker