(Westland 25 mei 2022). Sinds gisteravond hebben we weer een nieuwe plaatselijke ‘regering’. Inclusief burgemeester Bouke Arends, een bestuurlijk sextet. Met twee ervaringsrotten en drie maagden. Gênant uniek: geen enkele vrouw, ook geen kleurtje, zelfs geen Pool! Maar voor Westland heel bijzonder, zij zijn slechts uitvoerders, hun bazen zitten in de raad.
Verwaterd
Sinds 2002 bestaat in de gemeentelijke politiek het dualisme. Zo ontstond bestuurlijk een scheiding tussen gemeenteraad en bestuurscollege. Daarvoor waren collegeleden óók lid van een raadsfractie.
In de afgelopen jaren is die scheiding formeel overeind gebleven maar in de praktijk verwaterd. De relatie tussen wethouders en hun eigen fractie is vaak politiek nogal vriendschappelijk geworden zodat ze wederzijds exact weten hoe ze (gaan) opereren. Alsof ze samen nog steeds in één fractie zitten.
Wij/zij
Vaak is er ook zo’n samenwerking met andere coalitiepartijen waardoor al tevoren vast staat dat een raadsmeerderheid een voorstel steunt. Niks dualisme dus. Tot ergernis van de oppositie.
Die wij/zij-situatie was er ook in Westland. Het zittende college van CDA, LPF, VVD en SGP-Christenunie werd bijvoorbeeld sowieso door de coalitiefracties gesteund, de oppositie werd maar weinig gegund. Het is geregeld voorgekomen dat de coalitie voorstellen ‘van de andere kant’ wegstemde omdat ze ‘van de andere kant’ kwamen. Ook al waren ze het ermee eens.
Omgedraaide rollen
In de Westlandse politieke wereld zijn de rollen nu, qua grotere partijen, volledig omgedraaid. Het CDA en de LPF zijn, tot eigen schrik, in de oppositie beland, Westland verstandig en Gemeentebelang Westland gaan samen met de VVD regeren.
Tot nu toe lijkt het erop dat de nieuwe regeerders het dualisme weer tot leven willen brengen. Na de transparante informatiesessies hebben zij in ieder geval de oppositionele partijen aangeboden om met voorstellen te komen die samen, desnoods aangepast, kunnen worden ingediend.
Karretje
Daar is niet echt positief op gereageerd omdat de oppositie begrijpelijkerwijs niet van zins is om voor het karretje van het nieuwe bestuurscollege te worden gespannen. Kom maar met voorstellen, zeiden ze, die zullen wij elk op hun merites beoordelen.
Het zal aan de nieuwe bestuurders liggen hoeveel ze de niet-regeerders gaan gunnen. Hen dualistisch op punten ook mee willen laten ‘regeren’. En dan moet ook nog maar blijken of de nieuwe oppositie die (gegunde) ruimte wel wil nemen. Überhaupt wel successen met een ‘vijandig’ college wil delen.
Machtsfactor
Daarbij komt ook nog dat de oppositie snel zal ontdekken dat dat wethoudersclubje niet meer de gebruikelijke grootste machtsfactor binnen de lokale politiek is. Dat de echte macht nu bij de politieke leiders in de raad zit. Heel concreet, bij de fractievoorzitters Peter Duijsens (WV) en Remmert Keizer (GBW). Zonder hen gebeurt er niets. Zij, en zij alleen, zijn het die met z’n tweeën aan de knoppen draaien. Het grote politieke beleid uitstippelen. En bepalen.
Zo ligt de macht toch weer waar die lokaal eigenlijk thuishoort, bij de gemeenteraad. En niet, zoals menigeen ondertussen doodnormaal vindt, bij een – slaafs door coalitiepartners ondersteund – bestuurderscollectief.
Wissewasje
Maar ja, gaan de nieuwe wethouders zo’n verregaande machtsverschuiving zomaar accepteren? Natuurlijk niet. Die gaan wijzen op dat dualisme, op hun eigen verantwoordelijkheid. In het begin zullen ze nog wel voor elk wissewasje te rade gaan bij hun ‘çapi di tutti capi’ Peter en Remmert, maar daarna gaan ook zij steeds meer eigen machtsruimte zoeken.
Als ze lef hebben gaan ze misschien wel voor stemmensteun soms de hulp van de oppositie inroepen. Risicovol dualisme heet dat
Rien van den Anker
Interessante analyse maar de macht concentreert zich nu wel op twee personen en dan kun je je afvragen of dat dan wel weer gezond is. Je mag hopen dat dan ook de andere fractieleden enige macht toebedeeld krijgen.
De waarschuwing aan het slot is heel duidelijk. Natuurlijk gaan die bestuurders zich loswringen van de macht uit de raad. Hun troefkaart is natuurlijk dat ze alleen maar weggestuurd kunnen worden. Wat wel betekent dat die twee fractievoorzitters in hun hemd staan.
Macht corrumpeert en het zal snel duidelijk zijn dat ook Duijsens en Keizer knopen gaan doorhakken tegen de zin van de oppositie. En een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor de VVD Westland. Die toch een soort sleutelpositie gaat innemen.
Ik moet het nog allemaal zien of Westland verstandig en Gemeentebelang Westland het allemaal voor mekaar krijgen. De nieuwe wethouders krijgen het voordeel van de twijfel maar op het eerste oog begin ik al te aarzelen.
Dat dualisme is niks en zal het ook nooit worden.
Het grote verschil met vorige bestuurders is dat de nieuwkomers goed naar de bevolking heeft geluisterd en met nieuwe initiatieven ook van plan is dit te blijven doen. Het is eindelijk de broodnodige doorbreking van het machtsblok dat altijd zeer eenzijdig en vanuit één (géén) visie heeft geregeerd. Dat die gaan dwarsliggen is te verwachten na al die jaren. Laat de democratie en het gezond verstand maar zegevieren komende periode, en spijkers met koppen ipv pappen en nathouden wat de boel al jaren getreineerd heeft. Hopelijk wordt dat nu ook bestuurlijk ingezien, maar ja, dan moeten we toch eerst van die oude vastgeroeste meuk af, vrees ik.