(Westland, 21 mei 2025). Ze weten het waarschijnlijk zelf nog niet eens maar voor veel Westlanders die op lokale partij hebben gestemd moet het kabinet-Schoof nog maar even blijven zitten. Ook al hebben ze daar misschien een pesthekel aan, het heeft vorige week (bij monde van minister Judith Uitermark van binnenlandse zaken) een leuk subsidieplannetje ingediend.
Een rugzakje met ruim 8 miljoen waar de lokalo’s in mogen graaien. Afhankelijk van het aantal zetels dat ze in gemeenteraden, provinciale staten of waterschappen hebben, kan dat flink oplopen. Kassa!
Zelfs de meerderheid
Ongeveer een derde van de Nederlandse kiezers is tegenwoordig lokalo. Dat zijn stemmers die niet op de lokale afdeling van een landelijke politieke partij stemmen, zoals VVD, CDA, D66, ChristenUnie, SGP, PvdA of GroenLinks.
In Westland zijn er drie. Dat zijn GemeenteBelang Westland, Westland Verstandig en LPF Westland. De eerste twee worden ook wel lightversies van VVD en CDA genoemd.
Samen hebben ze 23 raadsleden en hebben ze zelfs de meerderheid in een raad van negenendertig. Maar ze verschillen onderling te veel om samen de macht te grijpen. In zekere zin tot genoegen van de ‘ouderwetse’ partijen zitten ze wisselend in coalitie of oppositie. Wel jammer, het zou een uniek experiment zijn geweest.
Qua financiën zit het tussen beide soorten politieke partijen totaal scheef. Die lokale afdelingen van de landelijken krijgen nu al een subsidie, dat is een deel van wat hun moederpartij nationaal ontvangt.
De lokale partijen (zonder moeder!) krijgen uit die hoek niks, moeten het van (toegestane) giften en ledenbijdragen hebben. Verder gewoon zelf koffie en kopieerpapier betalen. Alle in de raad aanwezige partijen krijgen wel een gemeentelijke financiële bijdrage, dat is een basisbedrag plus een aanvulling per raadslid.
Gelijk getrokken
Er wordt al zeven jaar over gesteggeld om alle partijen gelijk te behandelen, vorig jaar was het minister Hugo de Jonge (toen ook) van binnenlandse zaken die aankondigde dat het zou veranderen. Maar die werd in verkiezingstijden nauwelijks geloofd ‘omdat die wel meer iets zei’.
Maar met het nieuwe Uitermark-potje krijgen de lokalo’s nu toch ook ‘landelijk’ geld. Dat verdeeld wordt naar rato van het aantal volksvertegenwoordigers. Waarmee ze behoorlijk gelijk getrokken zijn met die lokale, landelijke partijen. Nog even geduld overigens, na de raadsverkiezingen van volgend jaar kan ‘lokaal’ de nieuwe subsidie aanvragen.
Zo worden ze nu minder afhankelijk van giften van partijleden, bedrijven of wie dan ook. De regels daarvoor zijn wel wat aangetrokken, er komt zelfs, voor allemaal, een toezichthouder. In eerste instantie zouden ook de giftenregels worden aangepast. Niet-Nederlanders (uit Saudi-Arabië of Iran!) en in het buitenland wonende Nederlanders zouden uitgesloten worden. Dat mocht niet van Europa.
Verschil blijft
De nieuwe regels betekenen wel dat de lokale partijen in politieke zin nu volwassen en volwaardig zijn. Niemand in de landelijke politiek kan meer neerbuigend die kant op kijken.
Maar financieel blijft er principieel toch nog iets scheef. Want het nieuwe kabinetsvoorstel geldt ook voor de lokale afdelingen van de landelijke partijen. Die dat nieuwe extraatje krijgen bovenop de ondersteuning die ze al krijgen via hun moederpartij. Wat de moederloze lokalo’s niet krijgen.
Dat verschil blijft dus bestaan. Zoiets zou je best een halve dooie mus kunnen noemen.
Rien van den Anker
Lokale afdelingen van landelijke partijen krijgen geen subsidie. Van de leden gaat 90% naar de landelijke partij en mogen lokale afdelingen 10% houden. Verder mogen wij geen grote anonieme giften aannemen. Bedragen boven de 1500 euro moeten openbaar gemaakt worden.
Lokale partijen hebben dit nadeel niet. Zij mogen alle contributie houden, mogen alle giften anoniem accepteren en hoeven niets openbaar te maken..
Landelijk krijgt onze partij wel subsidie voor onderzoek en scholing maar die is niet bestemd voor lokale afdelingen. Die moet net als de lokale partijen een beroep doen op de gemeente.