(Westland, 23 juni 2021). Nu de interesse in de (lokale) politiek almaar afneemt gaan bestuurscollege en gemeenteraad (noodgedwongen?) naar burgers luisteren en advies vragen. Die worden dan bij elkaar gezet in zogenoemde klankbordgroepen. Om alles te reguleren zijn er inmiddels speciale, slimme adviesbureaus; een aantal zegt objectief te werken.
Dat ‘klankborden’ werkt niet overal goed, soms ontstaat een klankenbrij, een kakofonie. Vaak loopt het al vast bij de groepssamenstelling. Overal zijn er wel van die onwetende, gretige zelfaanbieders en ook, slinks door de gemeente, op kritiekloosheid geselecteerden.
Na de pandemie
Geheel nieuw is de Westlanders Brigade. Dat wordt een clubje van zo’n 7 Westlandse mannen en vrouwen die gaan nadenken over ‘Westland na de pandemie’. Een burgerlijk crisis- en herstelteam dus.
Een denktank met mensen die hun suggesties of ideeën in volledige vrijheid op ons los mogen laten. Vrijdenkers dus. Die vooral niet in structuren of procedures beredeneren. ‘Out of the box’-denken heette dat modern twee decennia terug.
Nergens wordt er in het Brigadeplan gesproken over professionaliteit, ervaring of deskundigheid. Of zelfs naïeve creativiteit. Wel dat de ‘groupies’ zich moeten buigen over herijking van de steunmaatregelen, over bestrijding van eenzaamheid, over schuldenproblematiek, kortom over economie, maatschappelijk werk en sociale zaken.
Prikkelend
Qua burgerparticipatie een aardig idee. Zeker voor een gemeente die normaal meedenkende burgers niet langer dan vier minuten laat inspreken en daarna hard de mond snoert. En die zo langzamerhand meer besloten en geheim vergadert dan openbaar.
De politiek blijft op afstand, zei de burgemeester twee maanden terug. De brigadevoorzitter wordt geen bestuurder of wethouder. Alleen zal er ambtelijk enige bijstand worden verleend.
Maar hoe vind je onpartijdig zo’n zevental? We zouden verrast staan, kregen we prikkelend te horen. Ook dat klinkt hoopvol van een zittend bestuurscollege dat slechts uitblinkt met een beleid van ‘Pas op de plaats’, ‘Op de winkel letten’ en ‘Als het kan vooruitschuiven’.
Typisch politiek
Daarna werd het proces typisch politiek Westlands, het bleef lang stil. Wel kwam er na enige tijd (desgevraagd) een gemeentelijke reactie dat er op verzoek van de deelnemers nog geen persbericht over de samenstelling wordt rondgestuurd. Het argument: Ze willen eerst meer informatie verzamelen en richting bepalen. De groep was dus klaarblijkelijk al gevormd, maar weer werd het stil.
Enig zoekwerk leverde op dat enkele kandidaat-leden alweer twijfelden, nog sterker, sommigen zouden zelfs al zijn afgehaakt. Mogelijk omdat zij, zakelijk of privé, toch niet echt durven of willen vrijdenken met deze gemeente. Uit privacy-respect is het beter hun namen niet te noemen.
Klankbordkluitje
Morgenavond tijdens de commissievergadering Bestuur staat de Brigade op de agenda. De meeste raadsleden gaan het initiatief toejuichen. Zullen oprecht beledigd zijn over elke suggestie dat burgers weer met een klankbordkluitje in het riet gaan worden gestuurd.
En de Westlandse Brigadisten? Die moeten, als ze verstandig zijn, eerst maar eens over de eigen schaduw heen stappen, hun gestreelde ijdelheid terzijde schuiven en daarna goed informeren waarvoor ze nu eigenlijk worden ingehuurd. En tot slot nadrukkelijk vragen hoe groot de kans is dat er met hun gedachten en ideeën ook iets gebeurt.
Slotrapport
Ongetwijfeld komt er binnenkort een gemeentelijke presentatie van een (dan al bijna in een la verdwenen) slotrapport. Natuurlijk met een loftrompet voor alle burger-brigadisten.
Die pas later ontdekken dat een extern, duur en deskundig, bureau is gevraagd eenzelfde verslag te schrijven. Precies passend in de lijn van de gemeente, aangevuld met hun leuke en creatieve ideeën.
Rien van den Anker
Burgerparticipatie werkt alleen als je tevoren of een afspiegeling van de samenleving invoert of toch criteria qua deskundigheid mee laat tellen. Alle andere vormen van groepssamenstelling lopen het risico dat er verwijten komen van subjectiviteit.
Het is frappant en knap dat de columnist steeds weer haarscherp weet te duiden hoe de hazen lopen in Westland. Hoe de gemeente een rookgordijn optrekt of omleidingsroutes bedenkt, of de burger stelselmatig negeert, om gewoon haar eigen ding te doen. De raad werkt daar in meerderheid graag aan mee.
Brede participatie van burgers is in Westland nog nooit van de grond gekomen, het is, ik heb heel vaak meegedaan, vooral een schijnvertoning, een lege huls.
Het is toch altijd weer de eigen idee, of het externe duur ingehuurde bureau dat de plannen maakt. Inspraak, medezeggenschap, burgerparticipatie, het stelt niets voor in Westland. Het instellen van een Westland Brigade is weer zo’n rookgordijn.
Ik ben nu wel heel benieuwd wie er uiteindelijk toch intrappen om in dat clubje te gaan zitten.
Burgers moet je mee laten praten en adviseren over dingen uit hun directe omgeving, niet over algemene belangrijke zaken zoals Westland na de pandemie.
Is er een relatie tussen de aankomende verkiezingen van volgend jaar en het plotseling willen gaan luisteren naar adviezen van burgers? De vraag stellen is haar beantwoorden.
Als je de opdrachten ziet waarbinnen de brigadisten moeten werken dan moeten ze wel geniaal zijn. En als je die al vindt vergeet dan maar het begrip burgerparticipatie.