Frans Zwinkels 1935 – 2014
Zijn hele leven is hij druk bezig, voor zijn bedrijf, de drumband, de handbalvereniging of voor de rooms-katholieke kerk die moet worden gerestaureerd. Dan, in februari, zegt hij dat hij steeds maar zo moe is.
Het blijkt leukemie, in vergevorderd stadium. ‘Wat er ook gebeurt, ik wil tot het einde in mijn huis aan de Heulweg blijven,’ laat hij de doktoren weten. ‘Daar ben ik ook geboren’. Zo gebeurde.
Frans Zwinkels is de op een na jongste van tien kinderen uit een tuindersgezin in Kwintsheul. Na de lagere school wil hij naar de tuinbouwschool, maar dan moet zijn vader als hartpatiënt noodgedwongen stoppen met werken. Zijn oudere broers zijn al het huis uit; veel zussen wonen nog thuis. Als 13-jarige gaat hij, met zijn moeder, vaders bedrijf runnen. ‘s Avonds volgt hij de tuinbouwschool.
Binnen anderhalf jaar trouwen vijf zussen. Toentertijd een kostbare zaak, allemaal krijgen ze ‘van thuis’ een complete uitzet mee. Bovendien ‘moeten’ de bruidsouders traditioneel de bruiloften betalen.
Frans’ jeugd bestaat uit hard en veel werken, weinig leuke dingen. Soms de jongerensoos, soms biljarten in Poeldijk, soms danslessen. Hij komt bij de verkenners, in die puberjaren is er één keer vakantie: een weekje jeugdherberg. Frans is twintig jaar als zijn vader overlijdt.
In 1956 ontmoet hij Joke van Heijningen, de oudste dochter van een Monsterse druivenkweker. In de schuur van Kees Schalke in Monster waar je patates frites – de allernieuwste lekkernij – kon kopen. ‘Het was eigenlijk geen echte ontmoeting,’ vertelt Joke. ‘Hij stond alleen maar naar mij te kijken.’
Frans volgt Joke naar haar huis aan de Zwartendijk; pas dan volgt een eerste gesprek. Later komen er fietstochtjes (‘Meer was er niet!’) en weken later mag Frans kennis maken met haar ouders.
Na vijf jaar verkering trouwen ze in 1961 en gaan ze wonen in Frans geboortehuis. Zijn moeder verhuist naar een andere woning. Het uit 1919 stammende pand wordt gerenoveerd. Daarna komen er vijf kinderen, allemaal zoons, Frans, Wim, René, Richard en Carlo. Nu zijn er elf kleinkinderen.
De achter het huis liggende tuinderij wordt gemoderniseerd, er komen warenhuizen. In de eerste jaren wordt de tomatenteelt afgewisseld met herfstchrysanten, later specialiseert het bedrijf zich in chrysanten. Twee zoons, Wim en René, vormen met Frans een maatschap, ook met tuinen in Monster en Hoek van Holland. ‘Het Heulse bedrijf werd toen geleid door moeder Joke en broer René,’ onderstreept zoon Frans, die zelf juwelier in Monster en Naaldwijk is geworden.
Veel tijd gunt Frans zich niet voor muziek (‘Hij luisterde graag naar André Rieu en hield ook van kerkmuziek.’) en televisiekijken blijft beperkt tot het journaal en sport, met name voetbal en turnen. ‘Wel las hij er iedere dag de krant, maar het lezen begon pas als hij de sudoku had ingevuld.’
Ondanks alle drukke werkzaamheden is er elk jaar een gezinsvakantie, veelal in Brabantse of Veluwse bungalows. Later gaat hij ook samen met Joke op pad, naar Griekenland, Frankrijk, Portugal of Italië. Hoogtepunt is de rondreis door Zuid-Afrika. ‘En de afgelopen jaren waren er de weekeinden, met kinderen en kleinkinderen.’
In 2001 stopt Frans met tuinen, verkoopt het Heulse bedrijf aan de buren, maar behoudt een kasje en een stuk grasland. Daarop gaat hij schapen houden, soms wel dertig. ‘Vind ik leuk, en bovendien hoef ik dan het gras niet te maaien.’
Hobby’s heeft Frans eigenlijk niet, maar wel heeft hij genoeg te doen. Zo is hij jaren bij St. Gregorius de leider van de drumband en de majorettes. Hij regelt alle zaken eromheen, van kleding tot vervoer en voedsel onderweg. Diezelfde rol speelt hij jarenlang bij de mede door hem opgerichte supportersvereniging Klapper 81 van de Heulse handbalvereniging Quintus. ‘Hij deed niks aan sport, maar was wel de organiserende regelaar.’ Heel veel jaren is hij ook bestuurder bij de lokale KBO.
Weer later – hij is inmiddels met pensioen – doet ‘ie, zoals zoon Frans uitlegt, ‘alles in de kerk, behalve op het altaar staan’. Hij vormt met vrienden de Pro Deo-groep, die er letterlijk en figuurlijk de schouders onder zet om de rooms-katholieke kerk te renoveren. Ook bij het daarna volgende eeuwfeest van dat Heulse kerkgebouw, weet Frans als organisator van wanten. ‘Hij was gelovig, maar liever werkend dan biddend.’
Rien van den Anker
Frans Zwinkels is geboren in Kwintsheul op 31 maart 1935; hij is (in zijn geboortehuis) in Kwintsheul overleden op 6 september 2014.