Stadshart in een gebroken dorp

30 aug

(Westland, 30 augustus 2017). Dat die lieve, aardige Gravin Machteld in 1234 stadsrechten heeft geregeld wil niet zeggen dat ‘s-Gravenzande ooit een stad is geworden. Dat komt vooral omdat het dorp door verzanding steeds verder van de Maas kwam te liggen. En daardoor nooit een hoek van Holland is geworden. En geen (haven)stad.
In 1858 is de stadsdroom definitief voorbij: via de Gemeentewet wordt besloten de Westlandse plek zijn stadsrechten te ontnemen. Sindsdien is het weer gewoon een dorp. Het Breeje Durp. Tot vandaag aan toe. Met de daarbij passende klein- en grootheid, noem het plezierige kneuterigheid. Het tuinpad van mijn vader. Die sfeer.

Hoofdstad
Dit in tegenstelling tot het nabije Naaldwijk dat tegenwoordig overloopt van zelfverklaarde provinciale grandeur die bij de (zelfgekozen en verkeerde) naam ‘Hoofdstad van het Westland’ past. Vooral dat laatste – en mogelijk meer dan dat – stoort al decennialang vele inwoners van ‘s-Gravenzande. Die nog altijd vinden dat hun ‘rijke’ dorp zich bij de gemeentelijke fusie politiek heeft laten ‘pakken’ door vooral die geldverslindende, ‘arme’ Naaldwijkers.
Velen hebben er bijna een minderwaardigheidscomplex ten opzichte van die andere, vermaledijde dorpskern aan overgehouden. Niet geheel terecht maar desalniettemin wel aanwezig. Overal en nergens wordt er nog steeds een soort voorttrekken richting Naaldwijk gezien en gevoeld. Politiek, infrastructureel, maatschappelijk en sociaal. Als ware het een moderne twiststrijd tussen Hoeken en Kabeljauwen.

Tuinen
Als er iets in Naaldwijk gebeurt dan moe(s)t het ook in ‘s-Gravenzande. Niet voor niets is het grootste verzet tegen die twee nieuwe raadhuizen, in Naaldwijk, vooral gekomen uit ‘s-Gravenzandse hoek. Dáár kan alles, en bij ons niks, klinkt het soms.
Nadat het Naaldwijkse centrum met een overdekt winkelcentrum werd gemoderniseerd, moest en zou er in ‘s-Gravenzande ook zoiets als De Tuinen komen. En dat is er nu, sinds enkele maanden. Met nog een aantal lege winkelplekken en volgens mij ook vaak te lege supermarkten. Niet overdekt, da’s jammer, maar met behoorlijk veel ‘droge’ parkeerplaatsen. En daarboven woningen.

Contradictie
Het complex straalt wel complete contradictie. Aan de ene kant mooi en modern, ook hoog en groot. Aan de andere kant volledig detonerend met de omgeving. Het is alsof architect en projectontwikkelaar iets neergezet hebben zonder te beseffen dat er een bestaande omgeving was. Alsof het ze ergerde dat er al zo’n mooi bomenrijk Marktplein naast lag. Zelfs het (gelukkig) behouden van het historische pandje nabij dat plein is even blijmakend als krampachtig.
Die spastische blijheid blijkt eveneens uit de naam die de middenstand ‘s-Gravenzande geeft. Bijna bedrieglijk staat er ‘Koopstad aan Zee’ op de uitgedeelde boodschappentasjes; de website is inmiddels aangepast met ‘Stad aan Zee’. Ook al misleidend.

Want ‘s-Gravenzande is in feite nog steeds dat wat intieme kustdorp, met allang verlopen stadsrechten. Waar bekenden nog onbekenden groeten. Waar velen (te) veel van elkaar weten. Waar het zondags nog redelijk rustig is. Inmiddels wel een dorp met een erg groot stadshart, nadrukkelijk bestaand uit een robuust, zichtbaar niet te vermijden, nieuw winkelcentrum. Daardoor dus ook een gebroken dorp.
Dat hebben ze dan weer niet in Naaldwijk.

Rien van den Anker

4 gedachten over “Stadshart in een gebroken dorp

  1. Een mooi stukje geschreven door een Naaldwijker😉. Kritisch en op punten gelijk maar als import Breeje Durper woon ik hier al bijna 40 jaar en wil nooit meer weg. Volgens mij zingen we ook met de kromme jongens” we benne samen een”.
    Zou de columnist ook eens moeten zingen. Misschien samen een duet?

    • Er zijn mensen die het Westland lelijk vinden en het hier toch aangenaam hebben. Je kunt ook best naar je zin wonen in een gebroken dorp. Maar dan blijft het toch gebroken.

  2. Ik weet dat de columnist lang in ‘s-Gravenzande heeft gewoond en de laatste jaren in Naaldwijk, maar ook dat hij oorspronkelijk uit Den Haag komt. Voor sommigen is hij dus geen echte Westlander. Net als Willem vd Steen. Allemaal geen reden om zijn betoog over het Breeje Durp niet serieus te nemen.

  3. De columnist was onlangs voor een hele moderne toren naast de watertoren in Naaldwijk. Nu is hij ineens tegen een modern centrum in een oud dorp. Dat klopt niet, volgens mij.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

De volgende HTML-tags en -attributen zijn toegestaan: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>