(Westland, 17 januari 2024). De kwaliteit van (politieke) debatten is vaak verschillend, veelal matig. Omdat de meeste deelnemers niet weten wat debatteren is, of het gewoon niet kunnen, willen dat soort discussies nog wel eens ontaarden in gezwets, geschreeuw of gescheld.
Er zijn landen, zoals Turkije en Japan maar ook in Oost-Europa weten ze er wat van, waar debaters met elkaar op de vuist gaan. Dan blijkt menig politicus beter te zijn in een linkse of rechtse directe dan in het vinden van linkse of rechtse argumenten. De vechtbeelden zijn soms pijnlijk om te zien, ook wel vermakelijk.
In de gemeentepolitiek heb je twee soorten grotere bijeenkomsten: de commissievergadering en de plenaire raadsvergadering. Tijdens de eerste kunnen raadsleden wethouders feitelijk en technisch ondervragen over hun voorstellen. Mede op basis daarvan geven raadsfracties hun steun daaraan, of niet. Meer een vraag-en-antwoordsessie dus, geen debat.
Totale wartaal
Dat is er, indien nodig, wel tijdens raadsvergaderingen waarin bestuurders en fractieleden, puur politiek, met elkaar debatteren. Feitelijkheden en technische waarheden tellen dan minder omdat de politici zich laten inspireren door idealen en standpunten van hun politieke partij.
Totale wartaal kan dan toch nog een ogenschijnlijk zinnig onderdeel vormen van het debat. Ook wil nog wel eens onkunde op politiek-ideologische gronden worden verbloemd.
Heel apart is nu dat morgen drie partijen hebben gevraagd om tijdens een gewone commissievergadering wel te mogen debatteren. Omdat ze met drie andere fracties in de clinch liggen of de burgemeester in december de verstoring van een raadsvergadering goed of slecht heeft aangepakt.
Dat had beter tijdens de eerstkomende raadsvergadering – dé debatteerplek bij uitstek – kunnen gebeuren. Maar ja, politiek handelen in de Westlandse politiek is soms ondoorgrondelijk, zeker nooit saai.
Achter gesloten deuren
Maar onbegrijpelijker is dat op sommige raadsvergaderingen, neem de extra van afgelopen maandag, nauwelijks wordt gedebatteerd. En dat er, al zijn er redenen genoeg, lekker snel wordt geschorst en achter gesloten deuren verder vergaderd. Wie weet, maar dat weten niet, misschien wel gedebatteerd?
Officieel argument voor besloten vergaderingen is altijd dat het gaat over geld van burgers en dat door openheid belangen geschaad kunnen worden. Dat is begrijpelijk, maar niet als die namen en bedragen al grotendeels bekend zijn via het openbare kadaster, ook in de krant stonden. Tekenend voor veel raadsleden; die wisten dat niet eens.
Op zijn minst had je maandag kunnen verwachten dat een (oppositioneel of kritisch) raadslid de burgemeester/voorzitter vilein had gevraagd waarom er toch nog beslotenheid nodig was. Zeker ook omdat sommige raadsleden zich eerder publiekelijk hadden afgevraagd of ze ‘niet voor joker’ extra waren opgetrommeld. Alles was immers toch al bekend en besloten. Maar, nee hoor, niemand vroeg wat.
De pest in
Dat die vergadering zelfs meer dan een uur besloten was, zegt ook veel. De raad, ook de coalitie, had gewoon de pest in dat het college net voor de jaarwisseling in stilte enkele gronden rond het Flora Holland Campus-project had aangeschaft. Voor een nogal (te?) forse prijs.
Dit alles heeft allemaal, zo klonk al gelijk, te maken met de grondexploitatie, voor kenners de Grex. Die wordt in dit project uitgevoerd door de gemeente en de volle verantwoordelijkheid ligt daar nu. Die, als er winst wordt gemaakt, spekkoper is.
Maar zelf doen is ook risicovol, want, als er in deze onzekere tijden maar iets geks gebeurt, kan dat de gemeente – wij dus – honderden miljoenen euro’s kosten. Zelfs een ‘kleinigheid’, bijvoorbeeld of de provincie al echt juridisch groen licht heeft gegeven, kan al riskant zijn.
Principieel is de vraag of een gemeente zich überhaupt moet begeven in die duistere geldwereld van speculatieve projectontwikkelaars. Zoiets rechtvaardigt juist een breed openbaar debat, maar zelfs het begin daarvan was ook tijdens die extra raadsvergadering niet te horen.
En nu ik toch cynisch ben, grote kans dat dat volledig onbelangrijke commissiedebat over een ‘foute’ burgemeester morgen ook niks wordt. Wel kijken natuurlijk, voor als ze elkaar toch op de bek slaan…
Rien van den Anker
Niet minder dan vijf kwartier besloten vergaderen betekent dat er wellicht heel vaak namen en bedragen zijn genoemd. Of was het gewoon een discussie met grote verschillen die eerst gladgestreken moesten worden. Het had beter en democratischer geweest als dat in de openbaarheid was gebeurd.
Wie de lokale politiek volgt merkt dat er steeds meer besloten vergaderingen zijn. En dat ook nog wel eens het begrip privacy wordt misbruikt. Het is jammer dat ook de raadsleden daar nogal vaak mee meegaan.
Die extra raad afgelopen maandag was een voorbeeld hoe het niet moet. Een fors deel was besloten maar in het er op volgende openbare deel werd geregeld verwezen naar wat er in het besloten deel was gezegd. Nogal inhoudelijk cryptisch waar de kijker dus niks van wist en waardoor het totaal ook uitermate onduidelijk werd.
Juist dit college van burgemeester en wethouders pretendeerde toch nadrukkelijk open te willen zijn. Maar ja, nu de praktijk. Heet dat niet weerbarstiger?