Westland, 27 januari 2016. Menigeen is al blij als het Sociaal Planbureau (SCP) bekend maakt dat dertig procent van de bevolking ‘niet boos’ is. Ik vind het interessanter te lezen dat ruim de helft ‘bezorgd’ is. Nog boeiender dat vijftien procent boos is; vindt dat het met Nederland structureel de verkeerde kant op gaat.
Ik smul van onderzoeksrapporten met veel staatjes en cijfers, lees ze als een spannende thriller. Stille, maar grote fan ben ik van wetenschappelijk SCP-medewerkster Josje den Ridder. Onlangs is haar nieuweling in de serie ‘Burgerperspectieven’ verschenen. Zij geeft die Boze Burger ook een ‘gezicht’. Veelal zie ik dan direct ‘piemel erin’-schreeuwers en ei-gooiers in Steenbergen, Geldermalsen en Heesch voor me, maar volgens Josje waren die al boos, lang voordat de eerste vluchtende Syriërs op een Grieks eilandstrand belandden.
Nijdige Nederlander
Fascinerend is haar persoonsbeschrijving van die Nijdige Nederlander. Vaker man dan vrouw, tweede helft vijftiger vooral uit zuidelijke provincies, Zuid-Holland, ook Westland dus. Laag opgeleid, geen of slecht betaalde baan en tobbend met de gezondheid. Overgewicht en een negatief zelfbeeld maken het verhaal compleet. Aan de verkiezingen doet Boosmans niet mee, hooguit gaat de stem naar de PVV. Heel verwarrend, maar veel ontevredenen stemmen SGP.
Hun woede komt omdat ze bij de voedselbank moeten lopen, geen geld hebben voor een betaalbaar huis en vooral omdat de politiek niet naar hen luistert. Vinden ze. Vaste items zijn: geen vertrouwen in de politiek, tegen Europa en nieuwkomers kunnen niet integreren. Ze voelen zich machteloos, zien geen mogelijkheden de omstandigheden te veranderen. En ze kennen niemand die invloed heeft op maatschappelijke beslissingen. Soms denk ik dat ik hem of haar langs de kassen zie lopen.
Het onbehagen bij die 15 procent Nederlanders – grof gerekend zo’n 2,4 miljoen, waarvan ongeveer 15.000 Westlanders – gaat over veel meer dan integratie. Het verzet tegen de komst en opvang van vluchtelingen en die allang bestaande maatschappelijke onvrede komt nu min of meer toevallig samen. Zegt Josje
Kristallisatiepunt
De actuele vluchtelingenkwestie is volgens haar slechts een kristallisatiepunt; onderhuids broeide en broeit de boosheid allang. Alleen kwamen Ahmed en Aisha nu gewoon op het verkeerde moment, op de verkeerde dag, in de verkeerde provincie, soms ook in een verkeerde gemeente. Vol verkeerde bozerds.
Zo bezien moet de vluchtelingendiscussie dus niet alleen maar gaan over bad, brood en bed voor een asielzoeker, maar tegelijk ook over bad, brood, bed en baan voor die – niet altijd maar soms ook terechte – Boosmans; in filosofische zin eigenlijk ook een soort vluchteling, op zoek naar geluk. In eigen land.
Als Josje gelijk heeft, en ik twijfel daar niet aan, dan is de kloof tussen burgers en bestuurders nog vele malen groter dan gedacht. Twee mogelijkheden, de politici negeerden die hardnekkig of ze waren stekeblind. Ik hoop het laatste, vrees het eerste.
Rien van den Anker
Ik denk dat alle twee de mogelijkheden van toepassing zijn. In plaats van een win/win situatie een en/en situatie dus. Zouden deze cijfers (15% ) ook op het Westland van toepassing zijn?
Josje, bedankt voor het smoel.
Wel apart om ook Nederlanders als gelukzoekende vluchtelingen te beschrijven. Ik vind dat we echte oorlogsvluchtelingen ook gewoon moeten helpen, maar wel rekening moeten houden met Westlanders die het moeilijk hebben. En dan gelijk behandelen, bijvoorbeeld bij de verdeling van woningen. Dus geen voorrang voor asielzoekers, dan maar iets langer in een opvangcentrum blijven.