Beste argument tegen democratie

(Westland, 25 april 2023). Het beste argument tegen democratie is 5 minuten praten met een gemiddelde kiezer. Een wereldberoemde cynische quote, niet-wetenschappelijk toegeschreven aan de Britse premier Winston Churchill. Voor de jongeren, de geallieerde heldhaftige politicus die ons succesvol door de Tweede Wereldoorlog sleepte.

Los van het feit of zijn stelling – nog steeds – waar is, een moderne variant is dat zeker, ook cynischer: Het beste argument tegen democratie is 10 minuten lang een debat meemaken in een gemiddelde, bijvoorbeeld de Westlandse,  gemeenteraad. Korte conclusie, dat is een kwelling. Zelfs voor een recht-voor-zijn-raap Westlander die vaak verbaal wel wat gewend is.

Toch 84 kiezers
Maar in ernst, neem die gemeenteraad, van de 39 leden zijn er inmiddels 11 fractievoorzitters. Een heel elftal, waar zelfs Dick Advocaat niets van kan maken.  Je kunt het je toch niet voorstellen, een bedrijf met minder dan 40 personeelsleden van wie een kwart lid is van het directieteam. Die ook nog eens allemaal hun eigen belang het belangrijkste vinden.

Het is bovendien onzeker of het er nog niet meer gaan worden want het is slechts een toevalligheid dat dat aantal vorige week is gegroeid, Omdat er een fractielid van Westland Verstandig aan de dijk werd gezet en het slachtoffer nu als nieuwe tractievoorzitter van zichzelf haar achterban niet wil teleurstellen. Ze had immers toch 84 kiezers gekregen vorig jaar…
Daarbij moeten we niet uitsluiten dat dit solistische optreden inspireert tot navolging. Ik kan er zo een paar opnoemen die denken dat ze het alleen beter doen dan in de fractie waar ze nu in zitten. Op naar de 12 fracties…

Valse kakofonie
En ook met z’n allen zijn ze als raad geregeld een valse kakofonie waarbij je mag hopen dat ze nooit zullen gaan zingen als een koor, gewoon omdat ze zelfs geen vier stemsoorten zuiver kunnen laten klinken. Waarbij het ook steeds vaker voorkomt dat ze elkaar uitschelden of beledigen op een nog lager niveau dan een gemiddelde kijker van de talkshow Vandaag Inside gewend is.
En je kunt de tegenreactie wel heel kinderachtig noemen als de beledigden zich verdedigen door de raadsvoorzittende burgemeester te vragen of ze een andere plek in de raadzaal kunnen krijgen. Alsof je de ongeciviliseerde scheldwoorden aan de andere kant van de zaal niet hoort!

Getalenteerden
In dat kader kun je die vergaderleider ook wel kritiseren om iets vaker en strenger corrigerend op te treden omdat nu het gezegde ‘Wie zwijgt stemt toe’ op zijn minst rond hem galmt.
Hij zal in zijn dubbelrol – naast raadsvoorzitter is hij eveneens voorzitter van het bestuurscollege – ook bij die wethouders wel eens daadkrachtiger kunnen optreden. Natuurlijk, hij kan er niks aan doen dat zijn medebestuurders niet allemaal de meest getalenteerden zijn. En natuurlijk mag hij politiek maar beperkt optreden.
Maar dat betekent niet dat hij als spin tussen college en raad niet vaker diplomatiek, sturend en vooral verbindend kan of moet zijn. Want zelfs een gemiddelde kiezer die ondanks alles nog steeds gelooft in de democratie, ziet toch dat er iets moet gebeuren als twee vijfde van de gemeentelijke bestuurdersclub op zijn minst bungelend kan worden genoemd.

Soms gevoelig
Binnenkort is er weer de jaarlijkse beoordeling van de burgemeester. Da’s een soms gevoelig democratisch feestje; er zijn immers nog steeds ‘gewone’ politici die tegen die functie opkijken. Dat functioneringsgesprek gebeurt met zijn formele baas, de gemeenteraad, althans met die 11 fractievoorzitters.
Ik zou wel eens willen weten wat een gemiddelde kiezer – als vlieg op de muur aanwezig – na 5 minuten van die bijeenkomst zou denken. Die houdt het nog geen 10 minuten vol.

Rien van den Anker