(Westland, 30 april 2025). Er ging vorige week een schok door ambtelijk en politiek Nederland na de advertentie in Trouw waarin zo’n veertig ambtenaren zich krachtig uitspreken tegen het beleid van hun eigen minister. Dan weet je wel over wie het gaat: Marjolein Faber van asiel en migratie.
Die weigerde onlangs koninklijke lintjes te tekenen voor vrijwilligers die zich hadden ingezet voor asielzoekers. Omdat Faber vindt dat die zich daarmee tegen haar beleid hebben gekeerd.
In de advertentie stelden ambtenaren van deze politiek redelijk omstreden minister zich juist waarderend op achter de vrijwilligers. Best dapper dat drie zelfs hun namen eronder zetten, de rest bleef anoniem.
In Nederland zijn ambtenaren principieel objectief en professioneel, niet politiek. Van hen wordt alleen maar professionele inzet en deskundigheid gevraagd, ook al zijn ze het een beetje of totaal oneens met de minister. Mocht dat voor hen een conflict zijn, dan is een positie ‘elders’ op het ministerie of zelfs vertrek de enige oplossing.
Merendeel loyaal
Ook in lokale ambtelijke kringen beweegt het nu. Deels nog in stilte en omdat het meestal over enkele individuele gevallen gaat wordt de oplossing vaak gevonden in een ‘geruisloze’ interne overplaatsing of een toch maar zelf gekozen externe sollicitatie.
De werknemers van de gemeente Westland bestaan voor het merendeel uit loyale ambtenaren, een deel dat nog steeds leeft en werkt in een (dorpen)wereld van voor de Westlandse eenwording, daarnaast een, voor veel burgers, nogal bedenkelijk grote groep tijdelijke externen en tenslotte eenzelfde soort van ‘vreemde’ ingehuurden die weer externen vervangen.
Conceptbrief
In die heterogene groep rommelt het, circuleert nu al een conceptbrief waarin een aantal ambtenaren zich open uitlaat over het politieke bestuursklimaat. Een brief waar zelfs wethouders en raadsleden (nog) geen weet van hebben.
Die daarin het verwijt krijgen nogal onprofessioneel te zijn, die dagkoersen belangrijker vinden dan een meerjarenvisie en die partijbelangen zwaarder laten wegen dan die van de bewoners in het algemeen.
Waardoor er nogal eens werk moet worden verricht waarvan iedereen weet dat dat zinloos is, omdat de politiek later toch anders besluit. Zelfs zij die op onderwerpen meer expert zijn dan hun baas vonden het eerst wel, maar uiteindelijk niet meer, zo leuk als zij steeds de buikspreker moeten zijn. Zitten dan met het zweet in hun handen op de tribune te luisteren of hun wethouder het allemaal wel heeft begrepen.
Politieke ‘scheuren’
De bijna onwerkzame situatie komt door de politieke verschillen die zich niet alleen uiten tussen coalitie en oppositie, maar juist steeds meer ‘intern’ tussen coalitie en coalitie. Politiek vertaald, vooral door de ‘scheuren’ tussen GemeenteBelang Westland en Westland Verstandig. Met de bijpassende ruzies.
Dé kapstok voor het groeiende gemor is het beleid rond een mogelijk nieuw theater De Naald dat de raad maar eveneens het college splijt. Hoewel het laatste zegt met één stem te spreken weet ook iedereen dat de raadsfracties lijnrecht tegenover elkaar staan.
Onduidelijk is of de brief ooit de publiciteit haalt. Of dat het concept concept blijft en in de prullenmand verdwijnt. Of dat de inhoud alleen tijdens besloten vergaderingen met bestuurders en ambtenaren ter tafel komt. Of dat de politiek wegkijkt en alles op zijn beloop laat.
Gezien het beleid van de afgelopen jaren is kans groot dat de politici snel inbinden. Of liever, moeten inbinden. Want voor de meeste bestuurders zijn hun ambtenaren van levensbelang. Die hebben ze gewoon keihard nodig.
Rien van den Anker
Eindelijk eens een bericht hoe de ambtenarij over de politieke wereld denkt. Die mensen kunnen formeel niet reageren maar het is duidelijk dat een deel totaal niet blij is met dit college en deze raad.
Menig ambtenaar, ook in de gemeente, zit natuurlijk in een spagaat dat hij of zij is overgeleverd aan een maar willekeurig gekozene. Ik vind het maar wat knap dat zij er dan loyaal en professioneel mee om kunnen gaan.
Ik ken ook ambtenaren die een hekel aan burgers hebben Omdat die burgers protesteren ,of procederen tegen de onzinnige handhaving Waarin ze machtsmisbruik,misleiding ,leugens en onwettige praktijken niet schuwen ( koopoptie )
Gelukkig hebben we Burgemeester Bouke Arends nog.
Ik heb ook wel eens gehoord dat de contacten tussen raadsleden en ambtenaren wel verbeterd kunnen worden. Ik weet ook uit het verleden dat er wethouders waren die helemaal niet wilden dat die twee te vaak met elkaar zaten te praten. En dat wethouders dat bijna verboden omdat ze te politiek zouden kunnen zijn.
Ik maak mij wel zorgen over het feit dat gemeenten de grootste moeite hebben om gekwalificeerd personeel binnen te halen. Zoals genoemd ontstaat er dan een grote groep externen die vrij snel ook weer verdwenen zijn. Heel subtiel is wel het zinnetje dat zij ook weer worden vervangen door andere tijdelijk externen.
Het slecht samenwerken tussen gemeenteraad en college is voornamelijk gebaseerd op het gebrek aan wederzijds vertrouwen. En dat werkt ook door naar de ambtenaren die er altijd tussen zitten.
Als ik ambtenaar was zou ik het wel weten: Niet gaan werken in dat politieke wespennest dat Westland heet.