Waarnemer belangrijker dan opvolger

7 jun

(Westland, 7 juni 2017). Als een burgemeester, zoals nu Sjaak van der Tak, tussentijds vertrekt is het niet ongebruikelijk dat er een waarnemer wordt benoemd. Dat is een geliefd baantje onder (vroeg)gepensioneerde burgemeesters. Een waarnemer wordt minimaal voor drie maanden ingehuurd. Een Westlandse raadsmeerderheid lijkt liever na de gemeenteraadsverkiezingen maart 2018 met een opvolgingsprocedure te willen beginnen. Heeft dus de voorkeur voor een ‘tussenpaus’. Omdat het zoeken/vinden van een opvolger maanden vergt zal een Westlandse waarnemer dan wel tot dat najaar blijven.

‘In de weg’
Na zijn vertrekbericht per 1 oktober waren er al direct discussies over Van der Taks opvolging. Begrijpelijk, maar pas op, de benoeming van een waarnemer is vooralsnog veel belangrijker dan die van een opvolger. Dat vereist uitleg.
Na het vertrek van een burgemeester gaat een vertrouwenscommissie met raadsleden aan het werk. Die procedure kost maanden tijd. Grote kans dat de datum van de gemeenteraadsverkiezingen niet wordt gehaald. In dat geval moet de vertrouwenscommissie aftreden, de net gekozen gemeenteraad een nieuwe kiezen en de opvolgingsprocedure opnieuw beginnen.

Die raadsverkiezingen zitten ook anderszins een beetje ‘in de weg’. Als een zittende raad nu al een burgemeester voordraagt, dan krijgt de nieuwe hem als ‘erfenis’. Liever kiest die kersverse raad, die er politiek gezien heel anders kan uitzien, zelf een burgemeester. Vooral partijen die gewonnen hebben, willen dan op dat punt hun invloed laten gelden. Vandaar een brede wens voor een waarnemer.

(Politieke) invloed
Zo’n waarnemersbenoeming gebeurt, heel simpel, door de koningscommissaris. Vaak is er wel politiek overleg, maar een langdurige, verplichte procedure is niet nodig. De (politieke) invloed van de koningscommissaris is dan groot, die van lokale politici gering. Zelfs de informele stem van een vertrekkende burgemeester telt soms zwaarder.
De Zuid-Hollandse koningscommissaris Jaap Smit en Sjaak van der Tak zijn goed bevriend. Smit kent via hem ook alle Westlandse raadsperikelen. Beiden zijn CDA-lid. Een waarnemend burgemeester met die politieke kleur is niet zeker, ligt wel voor de hand.

Die waarnemer heeft geen macht, wel invloed en kan (voor zichzelf) weinig schade aanrichten. Als hij faalt wordt hij gedekt door de koningscommissaris.
Maar zo’n waarnemer gaat vaak voortvarend nog liggende rotzooi (asbest Wateringen, afhandeling zaak-gemeentegriffier, etc.) opruimen. Hij kan ook politieke raddraaiers bij kladden of kloten grijpen en tot de orde roepen. Zonder lokaal verleden of oud zeer kan hij alles aanpakken. Duijsens (WV) en Witkamp (LPF) gaan vreselijke, mooie tijden tegemoet. Ik ook.

Gespreid bedje
De interim-burgemeester kan verder het politieke pad effenen voor zijn definitieve opvolger. Ervoor zorgen dat diens bedje is gespreid. Dat doet hij door het proces van de echte opvolging subtiel te begeleiden. Of te beïnvloeden.
Die procedure is wel gebonden aan strenge democratische regels waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor die vertrouwenscommissie met raadsleden. Die veelal de benoemingsrol inclusief geheime gesprekken voor het eerst meespelen. En die vaak openstaan voor, mogelijk politiek getinte, soms sturende, adviezen van de ervaren waarnemer. Die dat deel van zijn tijdelijke werk natuurlijk nooit zal toegeven. Alleen een alerte en deskundige vertrouwenscommissie kan in deze de democratische integriteit nog redden.

Inkijkje
Bij dit soort machtsprocedures gebeurt er – ook nu nog – in de coulissen meer dan menig burger beseft. Een enkele keer krijg je als nieuwsgierige een inkijkje, vaak per vergissing, ironisch genoeg nu van een hoofdrolspeler. Sjaak van der Tak zelf.
Voor de WOS-televisie verklaarde hij dat een oud-burgemeester zich nooit met zijn opvolging moet bemoeien. Waarna hij als burger ‘loslippig’ zei dat het een zwaargewicht moet worden. Een vrouwelijke oud-minister zat in zijn hoofd.

Nee, namen noemde hij niet, maar zelfs een niet eens zo intelligente columnist weet dan direct dat hij Liesbeth Spies bedoelt. Ex-bewindsvrouw, ex-gedeputeerde in Zuid-Holland, ex-kamerlid en sinds 2014 burgemeester in haar geboorteplaats Alphen aan den Rijn. En ook nog eens lid van het CDA.
Sjaak zal vanzelfsprekend eeuwig ontkennen dat hij haar bedoelde. Zelfs tegen Petrus.

Rien van den Anker

4 gedachten over “Waarnemer belangrijker dan opvolger

  1. Een scherpe analyse van de columnist! Voorzien van legio mogelijkheden voor een waarnemend burgemeester. In geen geval van CDA-huize want hoe scherp en SPIES deze ook moge zijn: het opruimen van de verschillende doofpotjes welke nog onder een rammelende deksel staan te walmen zal dan nooit tot een goed einde kunnen worden gebracht. Er is behoefte aan een krachtige bestuurder van een andere partij, niet belast met een Westlands politiek verleden, die bovendien de ernstig verziekte politieke verhoudingen tot een beschaafd en respectvol met elkaar omgaan kan brengen.

  2. Als bewoner en woordvoerder van het comité ‘brand Wateringen’ ben ik één van de getroffenen van de brand en gaat deze zaak mij enorm aan het hart. Daarom wil ik de heer Van der Tak vragen om voor zijn vertrek de bewoners in ieder geval te vertellen wat er nu werkelijk gebeurd is?
    Vertrekken zonder deze zaak op een correcte manier af te sluiten vind ik onwaardig.
    Er worden nota bene bewoners verdacht van het verspreiden van asbest blijkt uit diverse stukken, eigen onderzoek laat alleen een heel ander beeld zien. Deze en meerdere punten moeten naar mijn mening rechtgezet worden voor zijn vertrek, alleen dan kan het vertrouwen en de rust wederkeren na 2,5 jaar onzekerheid.

  3. Ik heb ook met verbazing gezien hoe Van der Tak toch over zijn graf probeerde te regeren. Hij heeft natuurlijk iemand in zijn hoofd, maar in zijn positie zeg je daar niets over. Hij is nog steeds burgemeester. Dat doe je gewoonweg niet.

Laat een reactie achter bij Bart Noordermeer Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

De volgende HTML-tags en -attributen zijn toegestaan: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>