(Westland, 20 december 2017). Raadsleden zijn een rare diersoort. Gedreven, door idealisme, soms ook opportunisme, duiken ze vrijwillig in een wereld die niet de hunne is. Een wereld met veelal andere normen en waarden. Ook nog eens vol list en bedrog.
Westlandse raadsleden – geschikt of ongeschikt – krijgen maandelijks bruto € 1658,52 plus € 186,56 onkostenvergoeding. Dat is een heel bedrag, maar als je het goed doet krijg je per uur minder betaald dan je werkster. En je hele sociale leven ligt aan gort, laat staan dat je nog rustig naar een familieverjaardag kunt. En als dat wel lukt krijg je te horen wat je verkeerd doet. En wat je wél eens zou moeten doen.
Alleen als je redelijk onbemiddeld bent, goed gepensioneerd of een eigen bedrijf hebt, is het raadslidmaatschap gemakkelijker. Maar dat levert dan wel een ‘rare’ gemeenteraad op.
Enquête
Raadsleden, overal in Nederland, komen tijd tekort om hun werk te doen, concludeerde het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) vorige week na een enquête onder 104 griffiers. Dat zijn de ambtenaren die gemeenteraadsleden ondersteunen.
Volgens bestuurslid Paul van Ruitenbeek van de Vereniging van Griffiers kost het nieuwe raadsleden minimaal een jaar om met kennis van zaken ergens iets van te vinden. “En daar komt het leren van de kneepjes van het politieke vak nog bij.”
Menig raadslid komt niet eens verder dan een eerste ambtstermijn, zo blijkt. Het verloop is mede door werkdruk groot. Van raadsleden wordt bovendien verwacht dat ze hun politieke werk combineren met een betaalde baan of maatschappelijke activiteit. Zodat zij midden in de samenleving blijven staan. Daarom worden ze voor het raadswerk niet echt rijkelijk beloond.
Omdat er steeds meer beleid bij de gemeente ligt, hebben raadsleden het steeds zwaarder, wordt er ook veel meer van hen gevraagd. Iedereen weet inmiddels dat het een loodzware, onderbetaalde hondenbaan is. „Als je geen baan van negen tot vijf hebt, maar ook ’s avonds moet werken of piketdiensten draait, is de combinatie met raadswerk eigenlijk onmogelijk.”
Ondemocratisch?
Keiharde constateringen, nog waar ook. Maar zijn er oplossingen? Hoger vergoedingsgeld, betere externe adviseurs, meer steunraadsleden, minder maar wel voltijds raadsleden? Om de kwaliteit te verbeteren, een soort van verplichte opleiding, besturen is immers een vak?
En is het ondemocratisch om enig talent en deskundigheid van een raadslid te vragen? Met het risico dat laaggeletterden of dombo’s vrijwel nooit het pluche halen?
Ik vind eigenlijk van wel, maar besef ook dat ignorante raadsleden dan altijd de strijd verliezen van de fulltime wethouder-bestuurders, die worden geëscorteerd met een ‘leger’ van professionele ambtenaren.
Wie de nu al bekende Westlandse verkiezingslijsten met kandidaat-raadsleden beziet, ziet het leed al voor zich. Jeugdige, jonge enthousiaste, ambitieuze lieden die veelal niet gehinderd door enige politieke kennis en ervaring in het diepe worden gegooid. En vaak ook niet (kunnen) worden geholpen door oudere, zittende raadsleden omdat die zelf ook nog in het leerproces zitten. En er mogelijk nooit uitkomen.
Datzelfde Sociaal en Cultureel Planbureau (van die griffiers-enquête) liet vorige week ook weten dat wij Nederlanders de afgelopen decennia niet ontevredener en cynischer zijn geworden. Ik wel, vooral ten aanzien van de lokale democratie.
Rien van den Anker
Raadslieden een rare diersoort noemen is niet echt aardig. Ik ken er een paar die heel hard werken. Natuurlijk hebben ze niet allemaal dezelfde talenten, maar ze doen wel hun best. Ik ga ervan uit dat wethouders daar ook rekening mee houden. Als nou die ambtenaren ook voor raadsleden worden ingezet, dan ben je al een heel eind. Of werkt dat zo niet?
Ik heb ook die nieuwe kandidaatlijsten gezien. Ik zie daarop een deejay en een mevrouw met een eigen startup-bedrijf bijvoorbeeld bij de PvdA. Zouden die echt wel weten wat ze overkomt als ze in de gemeenteraad komen? Ik help het ze hopen.
Jonge raadskandidaten zijn van harte welkom, zij vormen immers het tegenwicht tegen de vergrijzing van de raad. Grijze raadslieden hebben ook niet altijd de kennis, bestuurservaring en visie op de gemeentepolitiek. Vooruit komen in ieder vak betekent zich bekwamen. Dat kost tijd. Pas de vergoeding ieder jaar aan aan de prestatie van de kandidaat. Geef ze de kans om ervaring in de raad op te doen. Echt jonge kandidaten die geïnteresseerd zijn komen altijd boven drijven en dan speelt de hoogte van de vergoeding een ondergeschikte rol. Interesse, doorzettingsvermogen en zich inleven in de werkelijke problemen is de basis voor een geslaagde carrière in de politiek.