Onze Drukke Mannetjes

(Westland, 25 januari 2023).  Anko, Barend, Ben, Michiel en Pieter. Dat zijn Onze Drukke Mannetjes, die we als wethouder hebben ingehuurd en die ons met Bovenmeester Bouke politiek besturen. Dat ‘regeren’ doen ze voltijds, ook al hebben ze het vak zelf eigenlijk nooit geleerd, deden ze eerder bijvoorbeeld iets bij de politie of in het onderwijs.
Sommigen hadden nauwelijks of geen politieke ervaring, zijn er plat gezegd via hun politieke partij ‘in geluld’. Iets doen voor de maatschappij in combinatie met gekietelde ijdelheid, zoiets ongeveer. In het bedrijfsleven ondenkbaar.

Jarenlang stond de journalistiek bovenaan de lijst gevaarlijke beroepen maar het vak wethouder vecht zich razendsnel naar boven. Het blad Binnenlands Bestuur meldt deze week dat tussen 2018 en 2022 88 wethouders tijdelijk of definitief stopten met hun werk. In totaal zijn er ongeveer 1379 wethouders, het omvalpercentage is dan zo’n 6,4%; dat is veel. Zeker als je weet dat dat twee keer zoveel is als tijdens eerdere collegeperiodes.

Maximum aantal
Die lokale bestuurders vallen om vanwege ziekte, zowel fysiek als mentaal. Druk, druk, druk! Zestien wethouders vertrokken zelfs binnen een jaar. Corona was niet eens de grootste oorzaak, want ook nadat de epidemie was uitgeraasd stopten nogal wat wethouders vanwege hun gezondheid.
Niet in alle gevallen was er sprake van een burn-out, ook ziektes als kanker en hartproblemen waren de vertrekreden. Maar de wethoudersvereniging zegt dat steeds vaker gezondheidsklachten werkgerelateerd zijn. “Het heeft echt met werkdruk te maken”, aldus de voorzitter die zelf wethouder is in Tilburg.
Dat werk is volgens de wethoudersvereniging fors toegenomen door de extra gemeentelijke taken, waardoor het ook nog eens meer en complexer is geworden. Zij pleit er daarom voor dat het wettelijke maximum voor het aantal wethouders wordt losgelaten. Dat hangt nu af van het aantal inwoners van een gemeente.

Lastig ingeklemd
In Westland, met ruim 100.000 inwoners, hebben we er vijf. In het vorige college zelfs zes, maar toen liep er geregeld eentje ‘met zijn ziel onder de arm’. Bij leuke bijeenkomsten kwamen ze soms met z’n tweeën, of meer.
Maar het Westlandse wethouderschap is geen klein baantje. Het is een fulltime job die met bijna € 9.000 maandelijks behoorlijk goed wordt betaald. Geen werk van 9 tot 5, met nogal wat avondvergaderingen, geregeld representatieve verplichtingen, ook in het weekend, en de nodige partijbijeenkomsten.

Qua werk zit je ook nog eens lastig ingeklemd tussen verschillende partijen, zoals je eigen politiek leider en fractie in de gemeenteraad, de oppositie die alles anders wil, de ambtenaren die je assisterend gekleurd adviseren en de inwoners – deels kiezers – die allemaal ook iets van je verwachten.
Ik heb je toch gekozen! is nog de meest aardige benadering ‘van de straat’. Beledigen, schelden, ook geregeld verbale bedreigingen zijn niet normaal, wel inclusief. Soms via de sociale media maar het gebeurt tegenwoordig ook gewoon vis-a-vis. En dan zijn er nog de media, die ook ‘zomaar alles publiceren’.

Gênante speelbal
Het is ook in Westland geen gemakkelijke, rustige baan maar druk is natuurlijk relatief. Veel uren ergens, bij vals zingende koren of tandeloze koffiedrinkende hoogbejaarde echtparen, aanwezig zijn wil niet altijd zeggen dat het hard werken is. Efficiënt vergaderen en leren snellezen kunnen dan helpen.
Een feit ook is dat je als politicus tegenwoordig ook vaak een gênante speelbal van een groeiend onbeschaafde bevolking bent. En elke dag voor alles worden uitgekafferd kan niet iedere politicus verwerken, maar een beetje van de wereld zijnde wethouder wist dat ook van tevoren. Dan moet je maar een dikke(re) olifantshuid opbouwen.

Dat sommigen op hun tenen lopen heeft bovendien vaak te maken met het ontbreken van de juiste kwaliteiten. Veel wethouders vallen gewoon om omdat ze er ongeschikt voor zijn. Hadden ze maar nee moeten zeggen.

Rien van den Anker