(Westland, 28 juni 2017). Eigenlijk zou iedere Westlandse politicus (wethouder, raadslid of partijbestuurder) deze column uitgeprint boven het bed moeten hangen. Meenemen naar de Franse camping of dat Turkse all inclusive hotel mag ook.
Waar gaat het om? De methode Oirschot. In dat Brabantse plaatsje met de niet uitgesproken ‘i’ zijn ze bestuurlijk het licht aan het vinden. Codewoord: gewoon samenwerken.
Met een zachte g en een harde s.
Twee raadsleden van CDA en D66, van coalitie en oppositie, hebben daar de aanzet gegeven tot een beter bestuur. Zij hebben de vijf andere politieke partijen van Oirschot rond de tafel gekregen en zijn eens gaan praten hoe het anders, vooral beter, moet. Als achtergrondinformatie, er zijn daar 17 raadsleden, tien (van vier partijen) steunen het bestuurscollege.
Handboek
In oktober moet een intentieverklaring klaar zijn. Dat is, vrij vertaald, een soort handboek voor na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2018. Over de inhoud van dat boek is Politiek Oirschot inmiddels eensgezind. Er zijn nog wel praktische discussiepunten, onder meer over de vorming van een college en de daaraan gekoppelde benoeming van wethouders. De verwachting is dat ze daar wel uitkomen.
Kern van de intentieverklaring is dat er in de nieuwe raad geen coalitie en geen oppositie komen. Ook geen coalitieakkoord in de oude zin van het woord. Daarvoor komt er een richtlijnenprogramma met 10 à 12 punten die door alle partijen worden ondersteund. In de praktijk kun je dan simpel hun programma’s op elkaar leggen, want de meeste partijen hebben grotendeels lokaal dezelfde wensen en verlangens. Het bestuurscollege van burgemeester en wethouder weet dan wat het te doen staat en besluit alleen maar hoe en wanneer.
Geen stemdiscipline
Partijpolitieke punten (van verschil) kunnen worden ingediend maar dan als ‘open voorstellen’, waarbij steeds een – verschillende – raadsmeerderheid moet worden gezocht. In principe is er bij elk voorstel een zogenoemde vrije stemming voor alle raadsleden; er is op dat punt dus ook geen verplichte fractiediscipline.
De twee initiërende raadsleden – ‘Het idee is niet van ons, maar gejat’ – zijn blij met de brede samenwerking maar de lakmoesproef is natuurlijk de verkiezingsuitslag volgend jaar. Dan zal blijken of ook winnaars en verliezers ermee aan de slag kunnen, willen of durven. Wat gebeurt er als een partij ineens onverwachts waanzinnig wint? Als er een nieuwe partij in de raad belandt?
Die methode Oirschot lijkt me wel wat voor Westland, een beetje bestuurlijke vernieuwing kan dit glasgebied wel gebruiken. Geen gejengel meer tussen semi-christendemocraten Duijsens en Vreugdenhil. Geen gehakketak tussen para-liberalen Witkamp en wethouder Ouwendijk, geen geschreeuw tussen pseudo-populisten Keizer en Van der Stee. Maar ook geen generaal slaafs stilzwijgen van coalerenden en andere onwetenden.
Natuurlijk, er zijn meer revolutionairdere ideeën, maar het ‘zittende zootje’ radicaal, net als burgemeester Sjaak van der Tak, wegjagen naar een andere baan is ook geen reële optie. Dus droom ik voorlopig maar Oirschots. Misschien moeten jonge honden als Ben Hofland (D66) en Dennis Chafiâ (CDA) maar eens met elkaar bellen.
Rien van den Anker
Na het lezen van deze column heb ik maar één vraag aan de Westlandse politiek: Wie heeft het lef om met die samenwerkingsgesprekken te beginnen.
Heel creatief wat ze in Oirschot doen, maar de vraag is of het zal werken. Als mensen eenmaal de macht hebben verdwijnt al snel de wil om samen te werken. Vooral een partij als het CDA zal hier moeite mee hebben.
Wat is het hebben van politieke macht waard als de overheid zelf steeds minder het verschil kan maken? Het is de samenleving zelf die steeds vaker via (collectief) burgerinitiatief de hand aan de ploeg zet. Belangrijk deze beweging zo optimaal mogelijk te faciliteren. Dit betekent dus samenwerken #samendoen!
Een samenwerking die alleen kan slagen als de overheid zich manifesteert als een betrouwbare partner. Dit is mijn drijfveer in Oirschot aan de slag te gaan met een raadsbreed akkoord. De samenleving verlangt een overheid die, meer dan nu, met één mond spreekt en niet afhankelijk van kleur (en dus macht), zijn bakens verzet. Als wij verlangen van ons bestuur en de samenleving samen te werken, zijn we als volksvertegenwoordigers verplicht het goede voorbeeld te geven.
Ik begrijp niet waarom politieke partijen zo bang zijn voor veranderingen. Je kunt toch gewoon iets proberen. En als het niet lukt, dan draai je het weer terug. Burgemeester Van der Tak zou als afscheidsgeschenk zo’n uitgewerkt plan moeten samenstellen en het bij zijn vertrek aanbieden. Het zou hem sieren!