Fout

27 jun

(Westland, 27 juni 2018). Vergangenheitsbewältigung. Een heel, heel moeilijk beginwoord, groot risico dat veel lezers direct afhaken. Ik zou het misschien ook doen.
Vrij vertaald betekent dat woord dat Duitsers zich nog steeds schuldig voelen over de nazi-tijd, daarmee nog niet in het reine zijn. Zowel ouderen als jongeren daar kennen dat gevoel. Zelfs – mogelijk haken nu nog meer lezers af – goede Duitsers.
Gelukkig hebben Nederlanders, ook Westlanders, terugblikkend naar een fout oorlogsverleden, daar minder last van. Van dat moeilijke Duitse woord bestaat dan ook geen Nederlands synoniem! Maar het soort gevoel moet er wel zijn, want – onvergelijkbaar met de oosterburen – sommige Nederlanders waren ‘damals’ ook niet echt brandschoon.

Niet pluis
Historische pijnlijkheden worden hier veelal weggedrukt of er wordt niet meer over gesproken. Het heeft ook decennia geduurd voordat we moesten erkennen dat in Nederland het hoogste percentage Joodse landgenoten is weggevoerd? En heel lang vertelden veel Nederlanders met gelogen trots dat hun familie in het verzet had gezeten, opmerkelijk vaak na de Dolle Dinsdag toen het Duitse rijk al bijna was ingestort.
Wel wist menigeen, ook in Westland, nog jaren de naam van die foute dorpsgenoot, en suggereerde – onuitgesproken – dat diens kinderen, ook zelfs de kleinkinderen, niet pluis waren. Soms nog zijn. Ja, zo kun je ook met het verleden omgaan.

Moedig
Het onderwerp niet-goede of foute Nederlanders is nog immer taboe, maar heel langzaam komen er nu verhalen uit die hoek. Niet van betrokkenen, velen zijn overleden, maar van (klein)kinderen. Meer en meer is het niet meer fout om over fout te praten.
Toch toonde Westlander Aart van den Berg met zijn Theater in Feite nog enig lef om dat onderwerp, afgelopen 4 mei, als thema te gebruiken voor een toneelavond. Aansluitend op de dodenherdenking.
En ook was het moedig van de Historische Vereniging Naaldwijk-Honselersdijk om afgelopen zaterdag sprekers ruimte te geven om hun (gevoelige) oorlogsverhaal te vertellen. Soms onaangename verhalen die niet te vinden zijn in schoolboekjes.

Van kinderen gescheiden
Over een Westlandse moeder, al jaren voor de oorlog getrouwd met een Duitser, die in het oorlog naar het front moet. Een moeder die in 1945 wordt gedetineerd en die door de Nederlandse autoriteiten van haar kinderen wordt gescheiden. Haar familie moet die kinderen verplicht opnemen, omdat ze anders als ongewenste vreemdeling naar Duitsland worden gestuurd. Na drie jaar angst en armoe komt de bevrijding als in 1948 een (totaal vervreemde, uit het Duitse leger gedeserteerde) vader voor de deur staat.
Of het verhaal van dat kleinkind waarvan de opa uit Monster jarenlang fanatiek NSB-lid is. Wat je er ook van vindt, het getuigt van durf om publiekelijk te zeggen dat je niks wil vergoelijken, dat hij echt fout was; zeker ook als je ouders in de zaal zitten.

Begin
Positief is natuurlijk dat we eindelijk (ook) willen luisteren naar verhalen van de nazaten van de ‘fouten’. Noem het maar het begin van het einde van een soort Holländische Vergangenheitsbewältigung.
Niet meer dan het begin, want Westlandse (hobby-)historici, lokale raadsleden of bestuurders ontbraken. Er zijn bijeenkomsten die veel minder interessant zijn en die toch veel meer van dat soort lieden trekken, zaterdag was er geen een.

Rien van den Anker

4 gedachten over “Fout

  1. Vroeger leerde prof. Lou de Jong dat Nederlanders in de oorlog goed of fout waren. En het verhaal van de laatsten was niet de moeite waard. Zijn verhaal klopte niet, zo zwart wit zit de wereld niet in elkaar. Ook elk onderdeel van de geschiedenis kent twee kanten.

  2. Het kan natuurlijk zijn dat die (hobby-)historici zaterdag boodschappen deden, naar voetbal keken of een verjaardag bezochten. Als je geïnteresseerd bent in de lokale geschiedenis zijn die activiteiten toch veel belangrijker!

  3. Ik heb de toneelvoorstelling over de NSB in De Naald gezien. Fout was ook hartstikke fout, maar ik heb die middag ook geleerd welke argumenten er soms achter zaten. Dat is geen rechtvaardiging van hun gedrag, maar historisch wel van belang.

Laat een reactie achter bij Leny de Wit Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

De volgende HTML-tags en -attributen zijn toegestaan: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>