(Westland, 5 november 2025). Een trend bij landelijke verkiezingen heeft vaak effecten bij de lokale. Als links of rechts – dat waren vroeger de politieke richtingen – succesvol waren of juist niet, dan konden lokale afdelingen van politieke partijen dat merken.
Dat effect is, bijvoorbeeld in Westland, minder geworden sinds daar drie lokale partijen aanwezig zijn. Heel fors zelfs, want hier hebben die raadslokalo’s zelfs een meerderheid. (Even als zijlijn, wat zouden die hebben kunnen bereiken als die drie het onderling politiek wat vaker eens zouden zijn geweest).
Nu de gemeentelijke verkiezingen zo kort na de landelijke zijn – op 18 maart volgend jaar is het alweer zover – zijn er al plaatselijke politici die stellig een succesvolle uitslag verwachten. Ook in Westland was het vorige week woensdag feest bij D66. En werd de winst al vertaald in een Verdilaan-uitslag.
Nu hebben de democraten hier nog twee raadszetels en zelfs rustige partijleden denken al aan drie mogelijk vier. Er zijn er zelfs die al opgewonden dromen van vijf. Of misschien zes.
Grillig
Diezelfde euforie is er in de Westlandse CDA-wereld. Decennialang was die christendemocratische partij, ook al voor de vorming van de gemeente Westland, hét politieke machtsblok. Terwijl die nu, na een electorale dip, een naar de oppositie verwezen middelgrote plaatselijke partij is.
Ook daar klinkt nu het ‘halleluja’ met de ondertoon van een zonnige horizon. Voorzichtig ziet menigeen daar al een nieuwe fractie met twee cijfers. Zelfs al voor de verkiezingen, toen Bontenbal nog een potentiële premier leek, werd bij de keuze van de nieuwe Westlandse fractieleider Kevin Klinkspoor ook maar gelijk een eigen kandidaat-wethouder op het schild gehesen.
Maar de politiek, zowel landelijk als plaatselijk, is inmiddels meer dan grillig. Ruim vier jaar geleden was het D66-voorvrouw Sigrid Kaag die qua populariteit bijna de hemel bereikte. Maar die daarna in snel tempo die popi-heuvel afkukelde.
Daarbij de Westlandse afdeling op de toen volgende lokale verkiezingen meesleurend. En de verwachte electorale winst terugbracht tot de realiteit dat D66, maar net, twee zetels haalde. Zoiets kan ook nu weer gebeuren bij hen en de christendemocraten.
Lengte formatie
Dat is bijvoorbeeld afhankelijk van de lengte van de formatie. Als die relatief kort duurt dan is het al duidelijk welke keuze – centrumlinks of -rechtsom – is gemaakt. Die beslissing, welke dan ook, houdt in dat de VVD-achterban deels teleurgesteld zal zijn. En mogelijk de lokale liberale lightversie GBW gaat stemmen.
Maar de kans is ook groot dat er op 18 maart nog geen landelijke regering is. En dan is er weer een risico van een Wilders-effect. Dat hij, nu hij landelijk wordt buitengesloten, op zijn eigen wijze zal gaan traineren, hinderen en dwarsbomen.
En hoewel de PVV geen lokale afdeling heeft is het wel duidelijk dat haar gedachtegoed in Westland breed leeft. Bij de verkiezingen vorige week was de PVV hier de grootste.
Die Wilders-stemmers zitten verspreid over de Westlandse politiek, niet alleen bij de lokalo’s. Zijn bovendien nogal eens anti-CDA en moeten vaak niks van D66 hebben. En gaan, dat heet ‘strategisch’, op LPF, GemeenteBelang Westland of Westland Verstandig stemmen. Al was het alleen maar om D66 en CDA te jennen.
Rien van den Anker
CDA en vooral D66 kunnen wel bidden en hopen, maar ik ga er van uit dat die beide partijen niet zo maar weer extra kiezers trekken. Ik hoop wel dat de lokale partijen iets meer gaan samenwerken.
Het is dan wel niet zeker maar we moeten in Westland wel vrezen dat een volgend college ook een D66-wethouder gaat krijgen. Die partij zal best wel willen samenwerken met GBW en CDA. Want die willen waarschijnlijk niet meer met Westland Verstandig in zee.
De analyse klopt wel, want met Kaag ging het de vorige keer snel mis. Maar dat kan nu ook gebeuren en het hangt ook af van de VVD-uitslag. Want als GBW en het CDA samen met een college beginnen hebben ze die partij er mogelijk liever bij dan D66.